འདི་ནི་ཨཱཙཱརྱ་ཤྲཱི་ཙརཎ་ཏཱིརྠ་མ་ཧཱ་རཱ་ཛས[1]རྒྱ་གར་གྱི་ནུབ་བྱང་སྟེ་མུཾབྷཻ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཉེ་རབས་ཀྱི་ལེགས་སྦྱར་མཁས་པའི་དབང་བོ་གསུམ་གྱིས་ནག་མོ་ཁོལ་དང་འབྲེལ་ཏེ་བཀའ་མོལ་གནང་བ་ཞིག་ཇི་ལྟར་ཐོས་པ་བཞིན་བྲིས་པ་ཞིག་སྟེ། མཁས་པ་དེ་དག་ནི་ཤྲཱི་ཀེབལ་རཱམ་ལཱི་ལ་དྷཱར་ཤཱསྟྲཱི[2]་དང་། ཤྲཱི་ཛི་བན་རཱམ་ཤཱསྟྲཱི་མཆོག[3] ཤྲཱི་ཤངྐར་ལཱལ་ཤཱསྟྲཱི[4]་གསུམ་མོ།། ཚན་པ་འདི་ཨཱཙཱརྱ་ཤྲཱི་ཙརཎ་ཏཱིརྠ་མ་ཧཱ་རཱ་ཛ་མཆོག་གི་སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉའི་འགྲེལ་བའི་གླེང་བརྗོད་ལས་དྲངས་ཏེ་བསྒྱུར།

སྙན་ངག་དམ་པ་སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉའི་ནང་གི་གནོད་སྦྱིན་རྒྱལ་བོ་སྟེ་ཀུ་བེ་ར་ལུས་ངན་བྱ་བ་ནི་རྒྱལ་བོ་རྣམ་གནོན་རང་ཡིན་པ་དང་། ཆུང་མ་དང་བྲལ་བའི་གནོད་སྦྱིན་སྙན་ངག་མཁན་ནག་མོ་ཁོལ། དེ་བཞིན་དུ་ཁོང་གི་ཆུང་མ་གསར་བ་དེ་གནོད་སྦྱིན་མོ། རྣམ་གནོན་གྱི་རྒྱལ་ས་འཕགས་རྒྱལ་ནི་ལྕང་ལོ་ཅན་མ་དང་། སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉ་ནི་སྙན་ངག་མཁན་གྱི་གྲོགས་སྤྲིན་གྱི་ང་རོ་ཡིན་པར་བཤད།

ཁོང་ཚོའི་དགོངས་པ་ལྟར་ན། ནག་མོ་ཁོལ་ནི་རྒྱལ་བོ་རྣམ་གནོན་གྱི་རིན་ཆེན་དགུའི་གྲས་ཀྱི་གཅིག་ཡིན་པ་དང་། རྒྱལ་བོ་དེས་རྣམ་གནོན་གྱི་ལོ[5]་ཟེར་བའི་རང་ཉིད་ཀྱི་དུས་རབས་ཤིག་གསར་དུ་བཏོད། རྒྱལ་བོ་ཁོ་རང་ཉིད་ཀྱང་ལེགས་སྦྱར་མཁས་པ་ཞིག་ཡིན་པས། ཁོས་མཁས་པ་རྣམས་ལ་རྒྱལ་བོ་དང་རྒྱལ་བོ་ཆེན་པོ་གཞན་ལས་ཀྱང་བཀུར་བསྟི་ཆེ་བར་མཛད། མཁས་པ་དག་ལ་གཞིས་ཀ་ལ་སོགས་པའི་ལེགས་སྐྱེས་གནང་བས་ན་དེ་དག་སྐུ་དྲག་ལྟ་བུའི་འཚོ་བ་རོལ་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད། ཕོ་བྲང་གཞན་གྱི་ལེགས་སྦྱར་མཁས་པ་དག་ལའང་གཅིག་མཚུངས་ཀྱིས་བཀུར་བསྟི་གནང་། དུས་སྐབས་དེར། རྒྱལ་བོ་ཞིག་གི་སྟོབས་འབྱོར་དེ་ཁོང་གིས་སྦྱིན་བདག་བྱེད་སའི་པཎྜི་ཏ་རྣམས་ཀྱི་གོ་ཐོབ་དང་རྒྱུ་འབྱོར། མཚན་མཐོང་སོགས་ཀྱིས་འབྱེད་པ་ཡིན། དམངས་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་རྒྱལ་བོ་ལེགས་སྦྱར་མཁས་པ་དང་ཡང་ན་ལེགས་སྦྱར་གྱི་པཎྜི་ཏ་རྣམས་ལ་འོས་འཚམས་ཀྱི་བཀུར་བསྟི་བྱེད་མཁན་ཞིག་ལ་དགའ་མོས་ཆེན་པོ་བྱེད་པ་ཡིན།

གྲོང་ཁྱེར་འཕགས་རྒྱལ[6]་ནི་རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་བོ་རྣམ་གནོན་གྱི་རྒྱལ་ས་ཡིན་པ་དང་། ཁོའི་འོག་ཏུ་ཚོ་དཔོན་༨༠༠ཙམ་ཡོད་ཅིང་། དེ་དག་སོ་སོར་སོ་སོའི་ཕོ་བྲང་ཡང་གྲོང་ཁྱེར་དེ་རང་དུ་ཡོད། དུས་ནས་དུས་སུ། རྒྱལ་སྲས་རྣམས་རྒྱལ་སར་འཛོམས་དགོས་ཤིང་། རྒྱལ་བོའི་དུས་སྟོན་དང་དགའ་སྟོན་སོགས་ལ་ཞུགས་དགོས་པ་ཡིན། དེ་དག་གིས་རྒྱལ་བོར་བློ་འདོན་ཞིང་། བརྒྱ་ལ་ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གིས་དཔུང་འཇུག་བྱས་ཚེ། རྒྱལ་བོ་ལ་དམག་རོགས་བྱེད་པས། དེ་དག་རྒྱལ་བོ་ལ་ཕན་ཐོགས་ཧ་ཅང་ཆེ་བ་ཡིན། དེ་བཞིན་རྒྱལ་བོས་ཀྱང་དེ་དག་སྒེར་སོ་སོའི་འཇོན་ནུས་ལ་ལྟོས་ཏེ་གཟིགས་སྐྱོང་མཛད།

སློབ་དཔོན་ནག་མོ་ཁོལ་དགུང་ལོ་༣༢ཟིན་པ་ན། ཁོང་གི་ཆུང་མ་གྲོངས་ཤིང་། དེ་ལ་ཤིན་ཏུ་བརྩེ་བས། ཁོས་གཉེན་བསྐྱར་དུ་མ་བསྒྲིགས། དུས་ཤིག་ལ། བིན་དྷ་ཡའི་རྒྱལ་བོའི་སྲས་མོས་ཁོང་ལ་གཉེན་སྒྲིག་འདོད་ཀྱི་བསམ་པ་བསྟན། སྲས་མོ་དེ་ནི་ལེགས་སྦྱར་ལ་ཤིན་ཏུ་མཁས་ཤིང་། ནག་མོ་ཁོལ་ནི་མོའི་སློབ་དཔོན་ཡིན་པས། མོ་སྙན་ངག་མཁན་གྱི་རང་བཞིན་དང་འཇོན་ནུས། མཁས་ཚུལ་སོགས་ལ་རྒྱུས་མངའ་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་ཡོད། ཡིན་ནའང་། གཉེན་སྒྲིག་དེ་སྲས་མོའི་ཡབ་ལ་མཚོན་ན་ཁས་ལེན་བྱེད་ཐབས་བྲལ་བ་སྟེ། ཁོ་ནི་རྒྱལ་བོ་རྣམ་གནོན་གྱི་མག་པ་ཡིན་པས་སོ།། དེ་བས་ཁོས་རང་གི་ཉེ་དུའི་སེམས་པ་དཀྲུགས་འདོད་མེད་པར་མ་ཟད། རང་གི་སྲས་མོ་རྒྱལ་བོ་ཞིག་ལ་སྟེར་འདོད་ཀྱི་བྲམ་ཟེ་སྙན་ངག་མཁན་ཞིག་སྤྲད་འདོད་མེད། དེ་བས་ཁོས་ནག་མོ་ཁོལ་ལ་དེ་ཁས་ལེན་མི་ཉན་ཚུལ་གྱི་ཞལ་ཏ་གནང་། ཡིན་ནའང་། སྲས་མོའི་བློ་ཐག་རྦད་དེ་ཆོད་ཡོད་པས། སྲས་མོའི་ཡུམ་ནི་གཉེན་སྒྲིག་དེ་དོན་ཐོག་ཏུ་མ་འཁྱོལ་ན་དོན་རྐྱེན་ངན་པ་འདྲ་འབྱུང་དོགས་དང་། རང་ཉིད་ཀྱི་བུ་མོ་ལ་བརྩེ་བའི་དབང་གིས་རྒྱལ་བོ་ལ་གོ་སྐོན་བྱས་ཏེ་སྲས་མོ་དང་ནག་མོ་ཁོལ་གཉིས་གཉེན་སྒྲིག་ཏུ་བཅུག

ནག་མོ་ཁོལ་ནི་རྒྱས་སྤྲོས་ཀྱི་འཚོ་བར་རོལ་མྱོང་བ་སྟེ། སྙན་ངག་མཁན་འཇིག་རྟེན་མགོན་པོ་ལ་ཐུག་པའི་བར་དུ་ལེགས་སྦྱར་གྱི་སྙན་ངག་མཁན་རྣམས་ནི་དེ་དག་གི་རྒྱལ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་ཡོན་སྦྱར་ཏེ་རྒྱས་སྤྲོས་ཀྱི་འཚོ་བར་རོལ་ཡོད་པ་ང་ཚོས་ཤེས་ཐུབ། སྙན་ངག་མཁན་འཇིག་རྟེན་མགོན་པོ[7]་ནི་ཁ་ཆེའི་རྒྱལ་བོའི་སྲས་མོ་ཞིག་དང་གཉེན་བསྒྲིགས། ཁོང་གིས་རོལ་མྱོང་བའི་འཚོ་བ་རྒྱས་སྤྲོས་ཅན་དེས་དམངས་ཀྱི་གཏམ་དཔེ་འདི་གྲུབ་པར་བྱས། (དིལླིཤྭརོ བཱ ཛགདཱིཤྭརོ བཱ མནོརཐཱན྄ པཱུརཡིཏུཾ སམརྠཿ[8]) འཇིག་རྟེན་མགོན་པོའི་ཡིད་ཀྱི་ཤིང་རྟ་ནི།། ལྷའམ་དིལླིའི་དབང་བོས་ཚིམས་པར་ནུས།། ཞེས་པའོ།། བཤད་སྲོལ་ཞིག་ལ། སྙན་ངག་མཁན་འཇིག་རྟེན་མགོན་པོ་ལན་ཅིག་རྒྱལ་བའི་གྲོང[9]་གི་རྒྱལ་བོ་ཆེན་པོས་གདན་དྲངས་ཤིང་། ལྷན་ཅིག་ནགས་སུ་རི་དྭགས་བཤོར་དུ་ཕྱིན། ངལ་གསོ་བའི་དུས་སུ། ནུབ་འཚལ་འཐུང་ཟིན་ནའང་། བཏུང་བ་མཆོད་པའི་དུས་ཟིན་པའི་ཚེ། ཞབས་ཞུ་བས་བྲེལ་འཚུབ་ཀྱི་དབང་གིས་རྡོ་ཐལ་འཁྱེར་མི་འདུག་པ་རྟོགས་པས། རྒྱལ་བོ་ཆེན་པོས་མྱུར་བ་མྱུར་དུ་ཞབས་ཞུ་བ་འགའ་དེ་ལེན་དུ་བརྫངས་ནའང་། སྙན་ངག་མཁན་གྱིས་སྒུག་མ་བཟོད་པར། ཁོས་ཁོང་གི་སོར་གདུབ་རིན་ཐང་ཅན་དེ་རྡོ་ལ་བརྡར་ཏེ་དེའི་ཚབ་ཏུ་བྱས་ཏེ་བཏུང་བར་རོལ། སྙན་ངག་མཁན་འཇིག་རྟེན་མགོན་པོའི་སོར་གདུབ་བརྡར་ཟིན་པ་དེ་དུས་དེང་སང་ཡང་རྒྱལ་བའི་གྲོང་གི་དཀོར་མཛོད་དུ་བདག་ཉར་བྱས་ནས་ཡོད།

གཏམ་རྒྱུད་འདིས་ཁ་ཆེ་རྒྱལ་བོ་ཞིག་གི་མངའ་ཞབས་ཀྱི་ལེགས་སྦྱར་མཁས་པ་ཞིག་གི་རྒྱས་སྤྲོས་དང་བདེ་སྐྱིད་མཚོན་ཐུབ་པ་དང་། དེ་ཡང་དུས་རབས་འགའི་གོང་གི་ཡིན་པས། ང་ཚོས་ལོ་ངོ་ཉིས་སྟོང་སྔོན་ཏེ། ལེགས་སྦྱར་གྱི་སྐད་དེ་སྤྱི་སྐད་ཡིན་དུས་ཀྱི་ལེགས་སྦྱར་མཁས་པ་དག་ལ་མཚན་མཐོང་དང་འབྱོར་བ་ཅི་ཙམ་ཡོད་པ་ཚོད་དཔག་བྱེད་ཐུབ་པ་ཞིག་གོ།།

བྲམ་ཟེ་དང་རྒྱལ་རིགས་གཉིས་གཉེན་སྒྲིག་པའི་སྲོལ་དེ་སྔོན་གྱི་བྱུང་རབས་དང་མ་ཧཱ་བྷཱ་ར་ཏ་སོགས་ལས་ཀྱང་འབྱུང་། ལུགས་སྲོལ་དེ་རྒྱལ་བོ་རྣམ་གནོན་གྱི་རྗེས་ཀྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་ཙམ་གྱི་རིང་ལ་ཡང་རྒྱུན་བསྐྱངས་འདུག དེ་ལྟ་བུའི་དཔེ་མཚོན་གནའ་སྔ་མོ་དང་དེའི་རྗེས་སུ་ཡང་ཇི་སྙེད་ཅིག་འབྱུང་། རིམ་གྱིས་རིམ་གྱིས། རིགས་བཞི་བོ་དེ་དག་ཀྱང་ནང་གསེས་ནང་གསེས་བྱས་ཏེ་ཇེ་མང་དུ་གྱུར།

ནག་མོ་ཁོལ་རྣམ་གནོན་ལོ་བརྒྱད་པར་སྲས་མོ་དེ་དང་གཉེན་བསྒྲིགས་ཤིང་། དེའི་རྗེས་སུ། ཁོང་དགའ་མགུའི་ལོངས་སྤྱོད་ལ་ཆེས་ཆགས་ཏེ་ཕོ་བྲང་ལ་ཡང་དུས་ཐོག་བཅར་མ་ཐུབ། མཁས་པ་དང་བློན་པོ་རྣམས་གདན་འཛོམས་དུས་ཀྱང་ནག་མོ་ཁོལ་མ་ཕེབས་པས་རྒྱལ་བོ་ཅུང་ཙམ་ཐུགས་ཁྲོས་པར་གྱུར་ཞིང་། གཉེན་བསྒྲིགས་ནས་ཅང་འགོར་མེད་པ་དེ་དེའི་རྒྱུ་མཚན་ཡིན་པའང་ཁོང་གིས་རྟོགས།

ནག་མོ་ཁོལ་ནི་ཕོ་བྲང་ནང་གི་ལེགས་སྦྱར་གྱི་སྙན་ངག་མཁན་གྲགས་ཅན་ཙམ་དུ་མ་ཟད། ཁོང་ནི་བློན་ཆེན་བརྒྱད་ཀྱི་གྲས་ཀྱང་ཡིན་ཏེ། ཕྱི་འབྲེལ་དང་ཆོས་ལུགས་ཚན་པའི་མདུན་ན་འདོན་ཡིན་པས་ཁོང་འཛིན་སྐྱོང་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་དོན་ཆ་ཚང་ལ་ཞུགས་དགོས་ཤིང་། ཕྱི་དང་ནང་གི་མཁས་པ་དག་ལ་སྣེ་ལེན་དང་བཀུར་བསྟི་བྱེད་རྒྱུའང་ཁོའི་གཞུང་ཕྱོགས་ཀྱི་ལས་འགན་རིགས་ཤིག་ཡིན་པ་རེད། སྲས་མོ་དང་གཉེན་བསྒྲིགས་རྗེས། ནག་མོ་ཁོལ་སྒྱིད་ལུག་པར་གྱུར་བ་དང་ལས་འགན་ཡང་དུས་ཐོག་ཏུ་ཁུར་མ་ཐུབ་པ་ལན་མང་བྱུང་།

སྙན་ངག་མཁན་ཁོང་ཕོ་བྲང་དུ་བཅར་མ་ཐུབ་པ་ལ་བརྟེན་ནས། གཞུང་གི་ལས་དོན་མང་དག་ཅིག་འཐུས་ཤོར་དུ་ཕྱིན། ཁོང་གི་ཚན་ཁོངས་སུ་གླེང་རྙོག་ཀྱང་ལན་འགར་བྱུང་། དེ་ལ་ཐུགས་རབ་ཏུ་ཁྲོས་པས། རྒྱལ་བོ་ཆེན་པོས་ནག་མོ་ཁོལ་ལས་གནས་ནས་བསྐྲད་འདོད་ཀྱང་། སྙན་ངག་མཁན་གྱི་མཁས་ཚུལ་དང་སྒེར་གྱི་ཉེ་དུའི་འབྲེལ་བ་སོགས་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་ལྟར་གནང་མ་ཐུབ། གང་ལྟར་ཡང་། རྒྱལ་བོ་ཁོང་ལ་མི་དགའ་བ་ཇེ་ཐུར་ཕྱིན། ལན་ཅིག་མ་ག་དྷཱ་དང་ཨངྒའི་ཕྱོགས་ནས་ངོ་ལོག་བྱུང་ཞིང་། ནག་མོ་ཁོལ་ནི་ཕྱི་བློན་ཡིན་པས་འགན་དེ་ཁོང་ལ་འཁྲི་ནའང་། དེ་ལ་ཐུགས་སྣང་མ་གནང་བས། རྒྱལ་བོ་རང་ཉིད་ཀྱིས་འོ་བརྒྱལ་མྱངས་ཏེ་ཟིང་འཁྲུག་ཞོད་འཇགས་ཐུབ་ཙམ་བྱུང་། དུས་སྐབས་དེར། རྒྱལ་བོའི་སྲས་ཆེ་བའང་གློ་བར་དུ་གྲོངས་པར་གྱུར། ནག་མོ་ཁོལ་སྙན་ངག་མཁན་མཆོག་ཏུ་གྱུར་བ་ཞིག་ཡིན་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད། ཕྱི་བློན་ཡིན་པ་དང་། སྐར་རྩིས་ལ་མཁས་པ། དེར་མ་ཟད་ད་དུང་སྨན་པའང་ལེགས་གྲས་ཤིག་ཡིན་ནའང་། ཁོང་གིས་དུས་སྐབས་དེ་དག་ཏུ་རྒྱལ་བོ་ལ་སེམས་ཁུར་མི་བྱེད་པ་དང་། དམིགས་བསལ་གྱིས་རྒྱལ་སྲས་ལ་སྙུང་གཞི་ཕོག་དུས་ཁ་ཡ་མ་བྱས་པ་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་བཀྲ་མ་ཤིས་པ་མཐའ་དག་གཅིག་ཏུ་འཛོམས་པས། རྒྱལ་བོ་ཁོང་ནས་ཁྲོ་བར་གྱུར་ཏེ་རྣམ་གནོན་ལོ་༡༠བའི་སྨིན་དྲུག་ཟླ་བའི་ཉིན་བཅུ་བར་ནག་མོ་ཁོལ་ལོ་གཅིག་ལ་རྒྱང་ཕུད་ལ་གཏོང་བའི་བཀའ་ཕབ།

སྙན་ངག་མཁན་གྱིས་རང་ཉིད་ཀྱི་ནོར་འཁྲུལ་ཤེས་པར་གྱུར་ནའང་། རང་ཉིད་ཀྱི་ཆེ་བ་བསམ་ནས་རྒྱལ་བོར་ཞུ་བ་ཕུལ་བར་མ་བཅར་བར་ཉེས་ཆད་གུས་པ་དང་བཅས་ཏེ་དང་དུ་བླངས། དེ་ནས་ཅང་མ་འགོར་བར་ཁོང་འཕགས་རྒྱལ་གྱི་ཡུལ་ནས་རང་གི་གྲོགས་པོ་སྤྲིན་གྱི་ང་རོ་དང་ལྷན་དུ་གནས་གཞན་དུ་བསྙེགས། དོན་རྐྱེན་དེ་རྒྱལ་བོའི་ཕོ་བྲང་ཕྱི་ནང་ཀུན་གྱི་གླེང་གཞིར་གྱུར་བར་མ་ཟད། ནག་མོ་ཁོལ་རྒྱལ་བོའི་ཉེ་དུ་ཡིན་པའི་རྐྱེན་གྱིས། དེས་རྒྱལ་བོའི་སྣག་གི་གཉེན་མཚམས་དག་ཀྱང་མ་སྐྱིད་པ་ཞིག་བྱུང་། ག་ལེ་ག་ལེར་དོན་དེ་ས་ཕྱོགས་ཀུན་ཏུ་གྲགས་པར་གྱུར། རྒྱལ་བོ་ནི་ནག་མོ་ཁོལ་གྱིས་ཁོང་གི་བཀའ་གང་ཕབ་པ་གུས་པ་དང་བཅས་བརྩིས་པ་དེར་ཤིན་ཏུ་ཡ་མཚན་པར་གྱུར། ཁོང་གིས་བཀའ་ཕབ་དུས་ཐུགས་ཧ་ཅང་ཁྲོས་ཡོད་ནའང་། ནག་མོ་ཁོལ་གྱིས་རྒྱལ་བོའི་ཁབ་དང་རང་གི་ཁྱིམ། ད་དུང་རང་གི་ཆུང་མ་ཐམས་ཅད་སྤངས་ཏེ་གཤེགས་པར་གྱུར་བ་རྟོགས་པའི་ཚེ། ཡ་མཚན་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་གཉིས་འགྲན་པ་བཞིན་དུ་བྱུང་། ཟླ་བ་འགར། རྒྱལ་བོས་རང་གི་དགོངས་པ་འདི་གཞན་སུ་ལའང་ཤེས་སུ་མ་བཅུག དེ་ནས་དམངས་ཀྱིས་རྒྱལ་བོས་ཆད་པ་བཅད་པ་ཧ་ཅང་གདུག་རྩུབ་ཆེ་དྲགས་ཚུལ་གྱི་ལབ་གླེང་ཐོས་པ་ན། ཁོང་གི་འགྱོད་པ་ནོན་མི་ཐུབ་པར་གྱུར། སྤྱིར་ནག་མོ་ཁོལ་གྱིས་ཐུགས་བརྩེ་བར་མཛོད་ཅེས་ཞུ་བ་ཕུལ་བ་ཙམ་གྱིས་ཆག་ཡངས་བཏང་ཆོག་ཅིང་དོན་དག་དེ་ནས་མཇུག་རྫོགས་འགྲོ་ནའང་། སྙན་ངག་མཁན་གྱིས་དེ་ལྡོག་སྟེ་གུས་པ་དང་བཅས་ཏེ་ཁོང་གི་བཀའ་ཕབ་པ་དང་དུ་བླངས་ཏེ། འཕགས་རྒྱལ་སྤངས་པས། རྒྱལ་བོ་དང་མི་དམངས་ཐམས་ཅད་ནག་མོ་ཁོལ་གྱིས་རང་གི་ཆུང་མ་གསར་བ་སྤངས་ཐུབ་པར་ཡ་མཚན་ཞིང་། རིམ་གྱིས་རིམ་གྱིས་ཁོའི་བྱ་སྤྱོད་ལ་བསྔགས་བརྗོད་མཛད། རྒྱལ་སྲས་གཞན་པ་དག་གིས་ནག་མོ་ཁོལ་རྒྱལ་བོ་རྣམ་གནོན་གྱིས་རྒྱང་ཕུད་དུ་བཏང་བ་རྟོགས་མ་ཐག་སོ་སོའི་སར་ལོ་གཅིག་ལ་ཉར་བར་འདོད་ནའང་། སྙན་ངག་མཁན་ཁོང་གིས་རྗེ་བོ་གཅིག་རང་ལ་བློ་གཏོད་འདོད་ཀྱིས་ཁས་མ་བླངས་པར་ད་དུང་ན་རེ། ཉེས་ཆད་གཅོད་པ་ནི་རྒྱལ་བོའི་འགན་འཁྲི་ཡིན་པ་བཞིན་དུ་དེའི་ཉེས་པ་ཁུར་རྒྱུ་ཁོའི་འོས་འགན་ཡིན་ཚུལ་ཞུས་ཏེ། བློ་ཐག་རྦད་ཆོད་ཀྱིས་རྒྱལ་བོ་གཞན་གང་གིའང་ཡོན་ལེན་འདོད་མ་བྱུང་བར་ལོ་འཁོར་མོ་གཅིག་ལྗོངས་རྒྱུ་དང་གནས་མཇལ་གྱིས་སྐྱེལ་བར་དགོངས། གྲོང་ཁྱེར་འཕགས་རྒྱལ་ནས་ཐོན་ཏེ། ཆས་རྫུས་ཤིང་མཚན་བརྗེས་ཏེ་གནོད་སྦྱིན་ཞེས་བཏགས་ཤིང་གྲོགས་སྤྲིན་གྱི་ང་རོ་དང་ལྷན་དུ་ཡུལ་གྲུ་ཀུན་ཏུ་མྱུལ་ཞིང་། གནས་རྩ་ཆེན་གང་མང་མཇལ། འཕགས་རྒྱལ་ནས་ཁ་ཆེའི[10]་ཕྱོགས་སུ་བཞུད་པ་དང་། དེ་ནས་རི་བོ་གངས་ཅན་རྒྱུད་ཀྱི་འཆི་མེད་མགོན[11]། གངས་ཏི་སེ[12]། མ་ཕམ་གཡུ་མཚོ[13]་སོགས་སུ་ཕྱིན། དེའི་རྗེས་སུ་ན་སིཀ[14]་དང་ལྔ་ཅན་མའི[15]་ཕྱོགས་སུ་གཤེགས། དེ་དུས་སུ་ཟླ་བ་བརྒྱད་ཙམ་རྫོགས་པར་གྱུར་ཞིང་། དབྱར་ཡང་རྫོགས་ལ་ཉེ་བ་དང་། ཆུ་སྟོད་ཟླ་བའི་ཆར་དུས་མགོ་འཛུགས་ལ་ཁད་དུ་གྱུར་ཙ་ན། རང་གི་ཆུང་མ་དང་ཐེངས་དང་བོར་བྲལ་བ་ཡིན་པས་ཧ་ཅང་གདུང་བར་གྱུར། སྙན་ངག་མཁན་ཁོང་གིས་རྒྱལ་བོའི་རང་གཤིས་ལེགས་པར་མཁྱེན་ལ། རྒྱལ་བོའི་བཀའ་དེ་ཡང་ཐུགས་རབ་ཏུ་ཁྲོས་པའི་དབང་གིས་ཕབ་པ་རྟོགས་པར་གྱུར་བ་དང་། ཁོང་མེད་པས་རྒྱལ་བོ་ལགས་ཀྱང་ཧ་ཅང་ཐུགས་མི་བདེ་བར་ཡོད་ངེས་སྙམ། གང་ལྟར་ཡང་། ཁོང་གིས་རྒྱལ་བོ་མཆོག་ལ་ཞུ་བ་ཕུལ་རྩིས་མེད་པ་དང་། རྒྱལ་བོས་ཀྱང་སྙན་ངག་མཁན་གྱིས་ཞུ་བ་མ་ཕུལ་བར་གུ་ཡངས་གནང་ན་ཁོས་ཁས་མི་ལེན་པ་མཁྱེན་ཡོད་པས་དེ་མུར་ལུས།

ནག་མོ་ཁོལ་མཆོག་གིས་ཆུང་མ་དང་བྲལ་བའི་ཆར་དུས་དེ་གཅིག་པུར་སྐྱེལ་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བར་གྱུར་བས། སྡུག་བསྔལ་བའི་སེམས་ཁམས་ཤིག་དང་བཅས་ཏེ་ཆུ་སྟོད་ཟླ་བའི་ཉིན་ཞིག་ལ་ཁོང་གིས་སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉ་བརྩམས། དེ་ཡང་སྙན་ངག་མཁན་ཁོང་གིས་གཞན་བརྗོད[16]་ཀྱི་རྒྱན་འཚམས་ཤོས་སུ་གཟིགས་ཏེ། སྒྱུ་རྩལ་གྱི་བཅུད་ཀྱིས་གཏམས་པའི་རྩོམ་པ་དེ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱས་ཏེ། གྲོགས་སྤྲིན་གྱི་ང་རོ་ལ་བཅོལ་ཏེ་ཡུལ་ལྔ་ཅན་མ་ནས་འཕགས་རྒྱལ་གྱི་ཕྱོགས་སུ་ཕོ་ཉར་བརྫངས། སྙན་ངག་དེ་དང་ལྷན་དུ་འཕྲིན་ཡིག་དང་བཅས་པ་ཆུང་མར་འཕྲོད་པ་ན། མོས་བཀླགས་ཚར་མ་ཐག་རྒྱལ་བོ་ལ་བསྐུར་བས། རྒྱལ་བོས་དེ་བཀླགས་ཏེ་ཤིན་ཏུ་མཉེས་པར་གྱུར་ནས། ཁོང་ལ་སྙན་ངག་མཁན་གྱི་ཕྱོགས་ནས་ཞུ་བ་ཞིག་ཕུལ་དགོས་ཡོད་པ་དེ། ‘ཡཱཉྩཱ མོགྷཱ བརམདྷིགུཎེ ནཱདྷམེ ལབྡྷཀཱམཱ[17]’(ལས་ཀྱི་དབང་གིས་ཆུང་མ་བསྐལ་གྱུར་བདག་ནི་ཁྱོད་ཀྱི་དོན་གཉེར་ཉིད།།) ཞེས་པ་དེ་ཤུགས་ཀྱིས་ཞུ་བ་ཕུལ་བར་གོ་བ་བླངས་ཏེ། རྒྱལ་བོས་མྱུར་བ་མྱུར་དུ་སྙན་ངག་མཁན་གྱི་ཉེས་པར་གུ་ཡངས་གནངས་ཏེ། རྟའི་ཁྱུ་དང་། གླང་བོའི་ཚོགས། དམག་སྡེ། ཤིང་རྟ་ལ་སོགས་པ་བརྫངས་ཏེ་སྙན་ངག་མཁན་ཕྱིར་རྒྱལ་བོའི་ཁབ་འཕགས་རྒྱལ་དུ་བསྟི་སྟང་དང་གུས་པ་རྒྱ་ཆེན་དང་བཅས་ཏེ་གདན་དྲངས།

གཞན་བརྗོད་ཅེས་པའི་རྒྱན་གྱིས་བཅིངས་པའི་སྙན་ངག་སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉ་འདི་ཆུང་མ་དང་བྲལ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་མཛད་ཅིང་། འདིས་སྙན་ངག་མཁན་ཁོང་གི་སྒེག་པ་དང་སྙིང་རྗེའི་ཉམས་མཚོན་པའི་ཐབས་ལེགས་པར་བསྟན་ཡོད། སྙན་ངག་དེར་རྒྱང་ཕུད་ལ་གཏོང་མཁན་གྱི་རྒྱལ་བོར་རྒོལ་བའི་ཚིག་ཅང་མེད་པར་མ་ཟད། དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ། སྙན་ངག་མཁན་གྱིས་རང་ཉིད་ཀྱི་ལས་དབང་ལ་འཁང་ར་གནང་ཡོད། ཁོང་གིས་རྒྱལ་བོ་ནི་གནོད་སྦྱིན་རྒྱལ་བོ་ལུས་ངན་བཞིན་དུ་དང་རྒྱལ་བོའི་ཁབ་འཕགས་རྒྱལ་ནི་ལྕང་ལོ་ཅན་བཞིན་དུ་བསྔགས་པ་མཛད། འདི་ལྟ་བུའི་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་མཛད་སྤྱོད་ནི་ཤིན་ཏུ་ནས་བསྔགས་པར་འོས་པ་སྟེ། སྤྱིར་བཏང་མི་ཕལ་མོ་ཆེས་རང་ཉིད་ཀྱི་ནོར་འཁྲུལ་དང་ནོངས་པ་ངོས་མི་ཟིན་པ་དང་། རང་ཉིད་ཀྱི་ཉེས་པ་ཁས་མི་ལེན་པར་མ་ཟད། ད་དུང་རང་ཉིད་ལ་མ་ཉེས་ཁག་གཡོགས་བྱས་སོང་ཚུལ་བཤད་པ་འདི་མིའི་རང་བཞིན་ཤིག་གོ། འདི་ལྟ་བུའི་བསམ་བློ་ཡོད་མཁན་ཕལ་མོ་ཆེ་ནི་ལེགས་སྦྱར་དོན་དུ་གཉེར་མ་མྱོང་མཁན་དང་འཕགས་པའི་བསྟན་བཅོས་དག་ལ་ཐོས་བསམ་བྱས་མ་མྱོང་མཁན་དག་སྟེ། ལེགས་སྦྱར་མཁས་པ་དག་ནི་དགེ་བ་གཙུགས་སུ་འཛིན་མཁན་དང་། དེ་དག་ནི་དུས་གཏན་དུ་རང་ཉིད་ཀྱི་སྐྱོན་ཆ་དང་དེ་འབྲེལ་གྱི་མཇུག་འབྲས་དང་དུ་ལེན་པར་རྟག་ཏུ་ཉེར་བསྡོགས་ཡོད་མཁན་དག་ཡིན། ཁོང་ཅག་གིས་རང་ཉིད་ཀྱི་ལས་དབང་ལ་འཁང་ར་གནང་བ་ཡིན།

མཁས་དབང་ཁོང་གསུམ་པོ་བཀའ་མཆིད་མཛད་པ་འདི་ནི་སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉ་དང་འབྲེལ་ཏེ་གསུངས་པ་ཞིག་རེད། འདི་ནི་ལོ་ངོ་༦༠སྔོན[18]་ལ་ཐོས་པ་ཞིག་ཡིན། ཤྲཱི ཛིབནརཱམ ཤཱསྟྲཱི[19]་མཆོག་གིས་ལོ་རྒྱུས་འདིའི་ལག་བྲིས་མ་ཚིགས་བཅད་དུ་བྲིས་པ་ཞིག་ཁོང་ལ་ཡོད་གསུངས་མྱོང་ནའང་། དེ་དུང་ང་རང་ཉིད་བྱིས་པ་ཞིག་ཡིན་པས་སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉའི་སྐོར་དེ་ནག་མོ་ཁོལ་གྱིས་མཛད་པ་ཙམ་མ་གཏོགས་གཞན་ཅང་མི་ཤེས། རྗེས་སུ། ལོ་ངོ་སུམ་ཅུ་ཙམ་གྱི་རྗེས་ལ་ངས་སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉ་བཀླགས་དུས་མཁས་པ་ཁོང་རྣམས་ཀྱི་བཀའ་མཆིད་དེ་སྤྲོ་བ་དང་བཅས་ཏེ་དྲན་པར་གྱུར་ཞིང་། དུས་ལ་བསླེབས་པ་དང་ངས་ད་པར་དུ་བསྐྲུན་པའོ།།

 
ཞབས་མཆན།

[1] Acharya Sri Charanatirtha Maharaja, Meghadutam of Kalidasa,Chowkhamba Sanskrit Series Office, Varanasi, 1973. Pp. 57-64.
[2] Kevalram Liladhar Shastri.
[3] Shri Jivanram Shastri.
[4] Shri Shankarlal Shastri.
[5] Vikrama Sabvat
[6] Ujjayini (उज्जयिनी) Ujain, Ujjayini, Avanti, Avantika, Avantikapur, འདི་ཚང་མ་ས་ཆ་གཅིག་གི་མིང་དུ་འདོད། སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉར་འབྱུང་བའི་ཨུ་ཛྫ་ཡི་ནི་ཞེས་པའང་འདི་ཡིན། བོད་སྐད་དུ་འཕགས་རྒྱལ་བྱ་བའོ།། དེང་གི་མངའ་སྡེ་དབུས་མའི་(Madhya Pradesh)ཁོངས་གཏོགས་སུ་ཡོད།
[7] Jagannatha Panditaraja (1590 – 1670)
[8] दिल्लीश्वरो वा जगदीश्वरो वा मनोरथान् पूरयितं समर्थः।
[9] Jaipur
[10] Kashmir
[11] Amarnath
[12] Kailas
[13] Mansarovar
[14] Nasik
[15] Panchavati བོད་སྐད་དུ་ལྔ་ཅན་མ་ཟེར་བ་སྟེ། སྐྱེད་མོས་ཚལ་ནྱ་གྲོ་དྷ་ལྔ་ཅན་ཞིག་ཡིན་པས་ནའོ།། དགའ་བྱེད་རཱ་མ་ལོ་བཅུ་བཞིར་ནགས་སུ་སྡོད་སའི་གནས།
[16] अन्योक्ति
[17] སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉའི་ཤོ་ལོ་ཀ་དྲུག་པའི་”ལས་ཀྱི་དབང་གིས་ཆུང་མ་བསྐལ་གྱུར་བདག་ནི་ཁྱོད་ཀྱི་དོན་གཉེར་ཉིད།།” ཅེས་པའོ།། (འགྱུར་གསར་མ།)
[18] དེབ་འདི་སྤྱི་ལོ༡༩༧༣ལོར་པར་སྐྲུན་གནང་འདུག་པས་མཁས་དབང་གསུམ་པོའི་བཀའ་མཆིད་འདི་སྤྱི་ལོ་༡༩༠༠ཡར་མར་ཙམ་ལ་ཡིན་དགོས་པ་འདྲ།

རྩོམ་སྒྲིག་པ། ལྷ་སྐྱིད།

རྩོམ་ཁུངས། ངེད་དྲ་བ།