《བོད་ཀྱི་ཚིག་རྒྱན་རིག་པའི་སྒོ་འབྱེད་འཕྲུལ་གྱི་ལྡེ་མིག》བཀླགས་པའི་མྱོང་ཚོར།

                            ______གྲོགས་པོ་སངས་རྒྱས་ལ་བསམ་འཆར་བརྗེ་རེས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་ཕུལ་བ།

  ཉེ་ལམ་སྐུ་བདེ་ཞིང་ཐུགས་དགེ་བ་གཞིར་བཅས་གུས་ཞུ།ཉིད་ཀྱི་ལྗགས་རྩོམ<<འཕྲུལ་གྱི་ལྡེ་མིག>>པར་དུ་བསྐྲུན་པ་ལ་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཞུ་རྒྱུ་མ་ཟད།བླང་དོར་ཡོད་པའི་སྒོ་ནས་ཚིག་རྒྱན་རིག་པའི་སྒོ་མོ་ཕྱེ་བ་ལ་བཀའ་དྲིན་ཆེ་བ་ཞུ་བ་ལགས།གླེང་གཞི་དང་མཇུག་བསྡུ་བའི་གཏམ་ལས་ཉིད་ཀྱི་དགོངས་པ་ཇི་བཞིན་དུ་རྟོགས་ཐུབ་ཅིང་།ཁོ་བོ་ཡང་རྗེས་སུ་ཤིན་ཏུ་ཡི་རང་པར་གྱུར་ཏེ་དགའ་བའི་སྤྲོ་སྣང་གནོན་མ་ཐུབ་པ་དང་གཅིགལྟ་བའི་རྩ་བ་གཞི་གཅིག་ཏུ་མཐུན་པས་དཔུང་གི་རྒྱབ་རྩ་སྣོན་པའི་ཀུན་སློང་བཅོས་མིན་དུ་སྐྱེས་པ་དང་གཉིས།གནད་དོན་འགའ་ཞིག་ཐད་མི་མཐུན་པའི་བསམ་འཆར་བྱུང་བ་ཁྱེད་དང་བརྗེ་རེས་བྱེད་འདོད་དང་གསུམ་བཅས་ཀྱིས་སྣ་དྲངས་ཏེ།རྩོམ་འདི་བྲིས་པ་ལགས།
  འདིར་རང་རེའི་བར་ལ་དགོས་མེད་ཀྱི་དོགས་པ་འདྲ་མི་འབྱུང་བའི་ཆེད་དུ་རྩོམ་ཡིག་འདི་ཐད་ཀར་ཁྱེད་ལ་བསྐུར་ཏེ་མཛའ་མཐུན་གཅུགས་པའི་མདུད་རྒྱ་ཇེ་དམ་དུ་གཏོང་འདོད་པ་ཡིན།

                       (1)སྙན་ངག་དང་ཚིག་རྒྱན་ལ་ཁྱད་པར་ཡོད་ལ་འབྲེལ་བའང་ཧ་ཅང་དམ་པོ་ཡོད།ཉིད་ཀྱིས་མཛད་པའི<<འཕྲུལ་གྱི་ལྡེ་མིག>>གི་ལེའུ་གསུམ་པར།སྙན་ངག་དང་ཚིག་རྒྱན་གཉིས་ལ་ཁྱད་པར་ཆེ་ཚུལ་ལུང་དང་རིག་པའི་སྒོ་ནས་གསལ་བོར་གསུངས་ཡོད་པར་མ་ཟད།སྙན་ངག་དང་ཚིག་རྒྱན་གཉིས་ལ་འབྲེལ་བ་ཤིན་ཏུ་དམ་པོ་ཡོད་ཚུལ་ཀྱང་གསལ་བོར་གསུངས་འདུགགལ་སྲིད་ཕྲན་གྱིས་གོ་བ་བླངས་པ་ནོར་མེད་ན།ཉིད་ཀྱི་དགོངས་པ་ནི་ལུས་སྲོག་རྒྱན་གསུམ་ཚང་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་རྩོམ་ནི་སྙན་ངག་དང་།སྙན་ངག་དེ་ལྟ་བུ་ལ་ཚིག་གི་ཉམས་ཇི་ལྟར་འདོན་པའི་ཐབས་ནི་ཚིག་རྒྱན་དུ་འདོད་པ་འདྲ།གལ་སྲིད་དེ་ལྟར་ལགས་ན་ཁོ་བོ་ཡང་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བ་དང་ཡོངས་སུ་མཐུན་པ་ཡིན།ཡིན་ན་ཡང་།སྙན་ངག་གི་ལུས་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཁོ་ནར་མ་ངེས་ཏེ།ལྷུག་མའི་སྙན་ངག་དང་།སྤེལ་མའི་སྙན་ངག་ཀྱང་ངེས་པར་ཡོད་ལ་ཡོད་འོས་པ་ཞིག་ཀྱང་རེད།རྒྱ་རིགས་ལ་དཔེ་བཞག་ནའང་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ཞིག་མཆིས་ན་ཡང་།བཅད་ལྷུག་སྤེལ་མ་གསུམ་གྱི་ཁོངས་སུ་བསྡུ་ཆོག བཅད་པ་ལའང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དུས་སྐབས་མི་འདྲ་བ་སོ་སོའི་སྙན་ངག་གི་ལུས་ཡོད་དེ།དཔེར་ན་“ཐང་རྒྱལ་གྱི་སྙན་ངག་དང་སུང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་ཚིགས་བཅད་ ”(唐诗宋词)ཞེས་ངོམ་སོ་བྱེད་པ་ལྟ་བུ་ཡིན།དེར་མ་ཟད།དུས་མཉམ་གྱི་མཁས་པ་སོ་སོས་ལུས་སྐྲུན་སྟངས་དང་།མཁས་པ་གཅིག་གིས་ལུས་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་སྦྱོར་བའི་ཚུལ་ནི་ཁྱེད་འདྲ་བ་ལ་དཔེ་འདྲེན་པའི་དགོས་པ་ག་ལ་མཆིས།ཉིད་ཀྱིས་སྙན་ངག་ཡིན་ན་ཚིགས་བཅད་ཡིན་པས་ཁྱབ་ཆེས་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་དུ་རྒྱུ་ལྔ་གསུངས་པ་དེ་ལ་གནས་ལུགས་མེད་པ་ནི་ག་ལ་ཡིན་ཀྱང་།ཅུང་ཟད་ཅིག་དཔྱད་དགོས་བའང་ཡོད་དེ།གྲོལ་རིགས་མཛོད་འདུས་བཞི་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་སྙན་ངག་ཁོ་ན་བལྟོས་ནས་གསུངས་པ་ལས།བཅད་ལྷུག་སྤེལ་མ་གུམ་ག་ལ་དམིགས་པ་ནི་ཡིན་མི་སྲིད། དེར་མ་ཟད། ཚིགས་བཅད་ཤོ་ལོ་ཀ་གཅིག་གིས་བརྗོད་བྱའི་དོན་རྫོགས་པར་སྟོན་པ་ལ་གྲོལ་བ་ཡིན་ཟེར་བས། དེས་སྙན་ངག་གི་བརྗོད་བྱ་ཇི་ལྟར་སྟོན་ཚུལ་བཤད་པ་ལས་སྙན་ངག་གི་ལུས་སྦྱོར་ཚུལ་གཙོ་བོར་བསྟན་པ་ནི་མིན།ཕྱི་མ་གསུམ་པོ་ཡང་ཚིགས་བཅད་མང་ཉུང་དང་།བྱ་ཚིག་མང་ཉུང་དང་དེ་སྦྱོར་ཚུལ།བརྗོད་བྱ་མང་ཉུང་ལ་སོགས་པར་བལྟོས་ནས་བཤད་པ་ལས་ལུས་སྦྱོར་ཚུལ་གྱི་ཁྱད་པར་བསྟན་པ་ག་ལ་ཡིན།སྙན་ངག་གི་ལུས་ཞེས་པ་ནི་ཤོ་ལོ་ཀ་ལ་འབྲེལ་བ་ཡོད་མོད།འོན་ཀྱང་གཙོ་བོ་ནི་ཚེག་བར་མང་ཉུང་ལ་རག་ལས་པ་ཡིན།དཔེར་ན་ཚེག་བར་བདུན་ཅན་གྱི་རྩོམ་ཤིག་ཏུ་མང་ལ།བརྗོད་བྱའི་དོན་སྣ་ཚོགས་ཤིང་།ཉམས་དང་རྒྱན་ལ་སོགས་པའང་མི་འདྲ་མོད།འོན་ཀྱང་དེ་ཐམས་ཅད་ནི་ཚེག་བར་བདུན་ལས་གྲུབ་པའི་སྙན་ངག་གི་ལུས་ཡིན་པ་འདྲ་འདྲ་རེད།ལྷུག་མ་ལ་ནི་ཤོ་ལོ་ཀའི་མཚན་ཉིད་མེད་ཀྱང་།ཤད་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་བྱེད་ནུས་ལས་ཚེག་བར་མང་ཉུང་ཅི་རིགས་པ་ཞིག་འབྱུང་ཡང་།སྤྱིར་ལྷུག་མའི་ལུས་ཡིན་པ་ཤེས་སླ།ལྷུག་མའི་ལུས་དེ་ལའང་བརྗོད་བྱ་མང་ཉུང་དང་།བྱ་ཚིག་མང་ཉུང་དང་དེ་སྦྱོར་ཚུལ་ལ་སོགས་མང་པོ་ཡོད་པར་མ་ཟད།ལུས་ཀྱི་ཟོར་ཡང་མིན།ཚིག་གི་སྦྱོར་བ་བདེ་མིན།རྒྱན་གྱི་ཉམས་ལེགས་པར་ཐོན་ཡོད་མེད།བརྗོད་བྱའི་དོན་ཟབ་མིན་ལ་སོགས་པའི་ཆ་ནས་ངག་ཏུ་འགྱུར་མི་འགྱུར་གཉིས་ཀ་ཡོད་པ་དང་།དེ་ཡང་ཉིད་ཀྱིས“ཚིགས་བཅད་ཡིན་པ་ཐམས་ཅད་སྙན་ངག་ཏུ་གྲུབ་པར་ཐལ་ཞེ་ན།མ་ཁྱབ་སྟེ།”ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་དང་གནས་ལུགས་གཅིག་ཏུ་གདའོ།།དེས་ན།གྲོལ་རིགས་མཛོད་འདུས་བཞི་ནི་ལུས་ཀྱི་སྦྱོར་ཚུལ་མ་ཡིན་ལ།གལ་སྲིད་ཡིན་པའི་དབང་དུ་བཏང་ན་ཡང་།ཤོ་ལོ་ཀ་ཙམ་གྱི་ཁྱད་རྒྱུགས་པ་མ་གཏོགས།ཚིགས་བཅད་སྙན་ངག་ལ་སྦྱོར་བཏུབ་པ་རྣམས་ཚིག་ལྷུག་སྙན་ངག་ལའང་སྦྱོར་ཏུ་མི་ཐུབ་པ་མེད་དོ།།དཔེར་ན།<<དཔྱིད་ཀྱི་རྒྱལ་མོའི་གླུ་དབྱངས།>>ལས།ནུས་པའི་སྟོབས་ལྡན་དཔའ་དང་བརྟུལ་ཕོད་པའི།།དཔལ་ལྡན་ཕྱོགས་ལས་རྒྱལ་པའི་རྡོ་རྗེའི་སྡེས།།རྣོན་པོའི་ཉག་ཕྲན་རྒྱུད་ལས་འཕོས་པའི་ཚེ།།སྡིག་ཅན་བཙན་པོའི་སྙིང་ལ་ཟུག་རྔུ་བྱིན།།ཞེས་དང་།ཡང་དེ་ཉིད་ལས།“དེ་ལྟར་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་སྙིང་སྟོབས་ཀྱི་གོ་ཆ་བཙན་པོ་གྱོན་ནས་རྣོ་ངར་མི་བཟད་པའི་མཚོན་ཆས་བདུད་སྡེའི་སྙིང་ལ་བརྣག་ནུས་ལས་འདས་པའི་དུཿཁ་སྟེར་བའི་བྱེད་པོ་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེས།མེ་ཏོག་མདའ་ཅན་གྱི་འདབ་བརྒྱ་རྣམ་པར་བཞད་པའི་ཟེའུ་འབྲུ་གླང་དར་མ་འུ་དུམ་བཙན་ཉི་མའི་བུའི་གངས་རིའི་དུམ་བུ་གསར་དུ་ཆད་པའི་ཕྲེང་བ་ལྟ་བུའི་མཆེ་བའི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་སྤྱུགས”ཞེས་པ་འདི་སྙན་ངག་མ་རེད་ཅེས་པ་སུ་ཞིག་གིས་བསྙོན་པར་ནུས།སྤེལ་མའི་སྙན་ངག་ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་ཞོར་ལ་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ།།
               སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་གཉིས་པར།ཉིད་ཀྱིས་ལེའུ་དང་པོའི་རྒྱན་བཅུ་བོ་བཀོད་འདུག་ཀྱང་།དེ་ནི་རྒྱ་གར་གྱི་ཤར་ལྷོའི་རྩོམ་ཉམས་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་ཆོས་བསྟན་པ་ཙམ་ཡིན་པས།ཚིག་ལྷུག་སྙན་ངག་ལ་ལྟ་ཅི།ཐ་ན་ཚིགས་བཅད་སྙན་ངག་ལའང་ཇི་བཞིན་དུ་སྦྱོར་མ་བཏུབ་པའི་ཚུལ་བོད་ཀྱི་སྙན་འགྲེལ་སྔ་མ་རྣམས་སུ་གསལ་ལ།ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་ཐུགས་དག་པའི་སྒོ་་ནས་འཇིགས་བློའི་ཤར་བའི་སྦྱར་བའི་ཡོན་ཏན་གྱི་དཔེར་བརྗོད་དང་།དབྱངས་ཅན་དགའ་བློའི་ཤར་ལྷོ་གཉིས་ཀས་འདོད་པའི་སྙན་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི་དཔེར་བརྗོད་རྣམས་སྒྲ་རྒྱན་གྱི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པའི་གསལ་ཀ་མཛད་འདུག་པས།དེ་ནི་ཚིག་ལྷུག་སྙན་ངག་མེད་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་དུ་མི་འོས་པར་སྙམ།
               སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་གསུམ་པར།“ལེའུ་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པའི་རྒྱན་ཡོད་དོ་ཅོག་ནི་ཚིགས་བཅད་ལ་ཡོངས་སུ་འཇུག་ཀྱང་ཚིག་ལྷུག་ལ་དེ་ལྟ་མ་ཡིན།”ཞེས་གསུངས་ཤིང་།“དཔེར་ན་ཚིག་ལྷུག་ལ་ཚིག་སྡུད་དང་སྦྱར་རྒྱན།སྒྲ་རྒྱན་སོགས་ཚིགས་བཅད་ལྟར་སྦྱར་མི་བཏུབ་པ་ལྟ་བུ”ཞེས་གསུངས་ཀྱང་།དེའང་ཚིག་ལྷུག་སྙན་ངག་མེད་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་དུ་མི་འགྱུར་ཏེ།བཅད་ལྷུག་གཉིས་ནི་རྩོམ་གྱི་ལུས་མི་འདྲ་བར་མ་ཟད།ཉམས་འདོན་ཚུལ་དང་།རྒྱན་འདོགས་ཚུལ་ལ་སོགས་པའི་ཐད་སོ་སོའི་ཐུན་མིན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ཡོད་ཅིང་།གཞན་དུ་ན་གཅིག་ཚབ་གཅིག་གིས་ཀྱང་བྱེད་མི་རུང་སྟེ།དཔེར་ན་མི་གཟུགས་པོ་ཆུང་བ་ཞིག་གི་གོས་དང་རྒྱན་རྣམས་གཟུགས་སྟོབས་ཆེ་བ་ཞིག་ལ་བསྐོན་ན་མཛེས་ཉམས་ཐོན་པ་ལྟ་ཅི་དེ་ལས་ལྡོག་པའི་ཕྱོགས་སུ་འགྱུར་ལ།གཟུགས་སྟོབས་མཉམ་ན་ཡང་གཅིག་ལ་འོས་ཤིང་རན་ལ་མཛེས་པའི་རྒྱན་དུ་འགྱུར་བ་ཞིག་ཅིག་ཤོས་ལ་ལྡོག་པར་འགྱུར་བའང་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ།།

སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་བཞི་བར།“རྒྱ་བོད་ཀྱི་སྙན་ངག་སྨྲ་བ་རིམ་བྱོན་གྱིས་རྒྱན་རེ་རེར་དཔེར་བརྗོད་དགོས་པའི་ཚེ།ཚིགས་བཅད་ཀྱིས་བྱས་པ་ལས་ཚིག་ལྷུག་མེད”གསུངས།དེ་ལ་དཔྱད་པ་འདི་ཡོད་དེ།རིམ་བྱོན་གྱི་སྙན་ངག་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་དཔེར་བརྗོད་ནི་ཚིགས་བཅད་སྙན་ངག་གི་མཚན་གཞི་སྟོན་པའི་དཔེ་བརྗོད་ཡིན་པ་ལས།ཚིག་ལྷུག་སྙན་ངག་གི་མཚན་གཞི་སྟོན་པའི་དཔེར་བརྗོད་ག་ལ་ཡིན།གལ་སྲིད་ཚིགས་བཅད་སྙན་ངག་གི་དཔེར་བརྗོད་ལ་ཚིག་ལྷུག་འགོད་པ་དང་།ཚིག་ལྷུག་སྙན་ངག་གི་དཔེར་བརྗོད་ལ་ཚིགས་བཅད་བཀོད་ན་དཔེར་བརྗོད་ནུས་པ་དེ་ངང་ངམ་ཤུགས་ཀྱིས་ཉམས་འགྲོ་བ་དང་།ལུས་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཡང་མི་འཁོར་བས།ལས་དང་པོ་བ་རྣམས་མགོ་ཉོག་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ།།ཡིན་ན་ཡང་།གཞན་ལ་གོ་བ་བསྐྱེད་སླ་བའི་ཆ་ནས་ཚིགས་བཅད་སྙན་ངག་གི་དཔེར་བརྗོད་མ་བསྟན་གོང་ལ།རྒྱན་འདི་འདི་ཡིན་དང་དེ་དེ་ཡིན་ཞེས་དཔེ་ཞིག་འཇོག་པའི་སྲོལ་ནི་རང་རེའི་བོད་ལ་སྔ་མོ་ནས་དར་ན་ཡང་།དེ་ལྟ་བུ་ནི་དཔེར་བརྗོད་དངོས་ཀྱི་གྲས་སུ་བརྩི་བ་ནི་མེད།རྒྱུ་མཚན་ནི་དཔེ་དེས་རྒྱན་དེའི་ངོ་བོ་དང་ངེས་ཚིག་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་པའི་ཚུལ་སྟོན་པ་ལས།ལུས་དང་རྒྱན་གྱི་ཉམས་འདོན་ཚུལ་དང་ཚིག་སྦྱོར་སྤེལ་ཚུལ་སྟོན་པ་མིན་པའི་ཕྱིར།གཞན་ཡང་རང་རེའི་བོད་ལ་ཚིག་ལྷུག་སྙན་ངག་སྦྱོར་ཚུལ་གྱི་བསྟན་བཅོས་ནི་ད་ལྟའི་བར་དུ་མེད་པར་སྣང་ཡང་།རྒྱ་རིགས་ལ་(散文诗)ཚིག་ལྷུག་སྙན་ངག་ཚུལ་ཇི་ལྟར་སྦྱོར་བའི་བསྟན་བཅོས་ཁག་མང་པོ་ཡོད། བསྟན་བཅོས་ཡོད་ཀྱང་རུང་ལ་མེད་ཀྱང་རུང་།རང་རེའི་རྩོམ་འབྲི་བའི་ལག་ལེན་གྱི་ཐོག་ནས་ཚིག་ལྷུག་སྙན་ངག་ཡོད་པས།དེ་དག་གི་རྩོམ་ཉམས་དང་ཁྱད་ཆོས།རྩོམ་འབྲི་བའི་ཐབས་ལམ་སོགས་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ན་བསྟན་བཅོས་ཅུང་ཟད་ཆ་ཚང་བ་ཞིག་རྩོམ་མི་ཐུབ་པའི་དོགས་པ་སུ་ལ་ཡོད།རྒྱ་བོད་གཉིས་ཀ་ལ་ཚིག་ལྷུག་སྙན་ངག་ཡོད་བཞིན་དུ།རྒྱ་བོད་སྙན་ངག་སྨྲ་བ་རིམ་བྱོན་གྱིས་ཚིགས་བཅད་ཀྱི་དཔེར་བརྗོད་ལ་ཚིག་ལྷུག་མ་བཀོད་པས་ཚིག་ལྷུག་སྙན་ངག་མེད་གསུངས་ན་གྲོགས་པོའི་ཐུགས་ལ་ཅི་ཞིག་འཆར།སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་ལྔ་བར།ཁ་དམ་མི་དམ་བཀོད་འདུག་ཀྱང་།དེ་ནི་རྩོམ་པ་པོའི་རྩོམ་གཤིས་ལ་རག་ལས་པ་མ་གཏོགས།ཚིགས་བཅད་སྙན་ངག་དང་ཚིག་ལྷུག་སྙན་ངག་ཡོད་མེད་ཀྱི་སྒྲུབ་བྱེད་དུ་མི་འགྱུར་རོ།མདོར་ན།སྙན་ངག་ནི་ཚིགས་བཅད་སྙན་ངག་གི་རྣམ་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད།ཚིག་ལྷུག་པ་དང་དེ་གཉིས་ག་སྤེལ་མ་ལའང་གོ་དགོས་ཞེས་ཁོ་བོས་སྨྲ་བར་སྤོབས་ལ།ཉིད་ཀྱི་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་ལྔ་བོ་བཟློག་ཐུབ་མིན་དང་།རྗེས་སུ་ཡི་རང་བྱེད་མིན་མ་ངེས་ཀྱང་།གཡག་སྣ་ཁུ་ཚུར་དང་བླུན་པོའི་ཨུ་ཚུགས་ཀྱི་རྣམ་ཐར་སྐྱོང་བ་ནི་མིན་ལས་ཆེ་སྙམ་མོ།།སྙན་ངག་དང་ཚིག་རྒྱན་བར་གྱི་བར་ཁྱད་པར་དང་དེ་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་བའི་སྐོར་ལ་བསམ་འཆར་མི་མཐུན་པ་ཆེར་མི་འདུག སྙན་ངག་ནི་ལུས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་ལ་བརྗོད་བྱའི་དོན་ནམ་སྲོག་བཟང་པོ་ཞིག་ཡོད་དགོས་པར་མ་ཟད།དེ་ལ་གསོན་ཉམས་དང་ལྡན་པའི་རྒྱན་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་བརྒྱན་པའི་རྩོམ་རིག་གི་རྣམ་པ་ཞིག་ཡིན་པར་འདོད་པ་དང་།ཚིག་རྒྱན་ནི།ལུས་དེ་མིང་དང་ཕྲད་ཀྱི་སྦྱོར་ཚུལ་སུམ་རྟགས་དག་གསུམ་གྱི་གཞུང་དང་མཐུན་ལ།ཚིག་གི་སྡེབ་སྦྱོར་ལ་སྙན་པའི་ཉམས་ཆ་ཐོན་པའི་ཞིག་བྱེད་པ་དང་།བརྗོད་བྱའི་དོན་ནམ་སྲོག་བཟང་བོ་དེ་སྐད་ཆའི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ལམ་ལ་བརྟེན་ནས་བོས་ན་ཨ་ཟེར་བ་དང་།བལྟས་ན་རིག་རྒྱུ་ཡོད་པ།རེག་ན་ལག་པས་ཟིན་པ་ལྟ་བུའི་གསོན་ཉམས་དང་ལྡན་པར་བྱེད་པ།སྲོག་བཟང་པོས་བཟུང་བའི་ལུས་མཛེས་པ་དེ་དོན་རྒྱན་དང་།སྒྲ་རྒྱན།གབ་ཚིག་གི་རྒྱན་ལ་སོགས་པས་སྤྲས་ཏེ་སྟངས་སྟབས་བསྒྱུར་ཤེས་པ་ཞིག་བྱེད་དགོས་པར་འདོད།དེས་ན་སྙན་ངག་རྩོམ་ན་ཚིག་རྒྱན་ལ་རག་ལས་པ་དང་།སྙན་ངག་བཟང་པོའི་ནང་དུ་ཚིག་རྒྱན་གྱི་རོ་འདྲེས་པ་ཡིན་པས།རྣམ་པ་གཅིག་ཏུ་ན་འདི་སྙན་ངག་ཡིན་ལ་ཚིག་རྒྱན་མིན་ཞེས་དང་།ཡང་ན་དེ་ཚིག་རྒྱན་ཡིན་ལ་སྙན་ངག་མིན་ཅེས་ཁ་ཚོན་གཅོད་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བའི་གནས་ཡིན།ཡིན་ན་ཡང་།སྙན་ངག་གི་རྩོམ་དང་ཚིག་རྒྱན་གྱི་བསྟན་བཅོས་གཉིས་ལ་ཁྱད་པར་ཤིན་ཏུ་ཆེ་སྟེ།དཔེར་ན་སྔ་མ་ནི་ལས་སྣོན་བྱས་ཟིན་པའི་དངོས་རྫས་དང་འདྲ་ཞིང་།ཕྱི་མ་ནི་དངོས་རྫས་དེ་ལས་སྣོན་བྱེད་པའི་ཐབས་ཡིན་པ་ལྟ་བུའོ།།
               (གཉིས)བོད་ལ་རང་གི་ཁྱད་ཆོས་དང་མཐུན་པའི་ཚིག་རྒྱན་རིག་པའི་བསྟན་བཅོས་ཤིག་ཡོད་དགོས། ཉིད་ཀྱིས་མཛད་པའི་<<འཕྲུལ་གྱི་ལྡེ་མིག>>གི་ལེའུ་ལྔ་བར།<<སྙན་ངག་མེ་ལོང>>ལ་མཐའ་དཔྱད་དེ་མེ་ལོང་མའི་ལེགས་ཆ་དང་ཞན་ཆ་བསྟན་པ་དེ་ནི།<<སྙན་ངག་མེ་ལོང>>མའི་གཞུང་བོད་དུ་དར་བའི་ཚུན་ལ།བོད་ཀྱི་མཁས་པ་ཚོའི་ཐུགས་ལ་འཆར་མ་ཐུབ་པ་དང་།ཤར་མྱོང་བ་རེ་ཡོད་པའི་དབང་དུ་བཏང་ནའང་སྨྲ་མ་ཕོད་པའི་ལྟ་བ་གསར་བ་ཞིག་རེད། ས་པཎ་གྱིས་<<མཁས་འཇུག>>ཏུ། བླང་དོར་གྱི་བྱ་བ་ཅུང་ཟད་བྱས་ཡོད་ན་ཡང་། དེ་ནི་ཉིད་ཀྱིས“ཐོ་རེ་ལོང་ངེ་བ་བསྒྱུར་ཅིང་འགྲེལ་བས་ཀྱང་བཀྲལ་མོད……སྒྲ་རྒྱན་གྱི་བྱ་བཀའ་བ་སོགས་སྣམ་བུའི་ཐགས་ལ་ཟ་འོག་གི་རི་མོ་ལྟར་བོད་སྐད་ལ་དེ་རྣམས་སྦྱར་མི་བཏུབ”ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར།ས་པཎ་གྱིས་བླང་དོར་མཛད་པ་དེ་ཆ་མི་ཚང་བ་ཞིག་རེད།ཉིད་ཀྱི་ལྗགས་རྩོམ་ནང་དུ་ཚིག་གོ་རྒྱུ་ཅན་དང་དོན་བསམ་རྒྱུ་ཅན་མང་པོ་ཡོད་ན་ཡང་།དགོངས་པའི་སྙིང་པོ་ནི་བོད་ལ་རང་གི་ཁྱད་ཆོས་དང་མཐུན་པའི་ཚིག་རྒྱན་རིག་པའི་བསྟན་བཅོས་ཤིག་ཡོད་དགོས་པ་དེ་ཡིན་པར་འདོད།“སྔར་ནས་ད་བར་གྱི་མཁས་པ་ཕལ་ཆེར་ནི་རྩོམ་གྱི་ལག་ལེན་ཁྲོད་དུ་བོད་རང་ལ་གཏན་འཇགས་སུ་གནས་པའི་ཚིག་རྒྱན་ཅི་རིགས་ཐོགས་རྡུགས་མེད་པར་གང་ལ་གང་འཚམ་དུ་སྦྱར་དང་སྦྱོར་བཞིན་ཡོད་ནའང་སྙན་ངག་གི་གཞུང་རྩོམ་པའི་ཚེ་ན་རང་རང་གི་ཁྲིད་རྒྱུན་ལས་འདའ་བར་བྱེད་མི་ཕོད་པས་ཕལ་ཆེར<<སྙན་ངག་མེ་ལོང>>རྗེས་ཟློས་བྱེད་པ་ཙམ་དུ་ཟད་དོ།།”ཞེས་གསུངས་པ་དེས།རང་རེའི་སྙན་ངག་འཕེལ་བའི་གོ་རིམ་དང་ད་ལྟ་ཚད་ཅི་འདྲ་ཞིག་ཏུ་གནས་པའི་ཚུལ་ངོ་མ་བསྟན་འདུག དུས་རབས་བཅུ་གསུམ་པའི་ནང་ལ་ཤོང་ལོ་ཆེན་པོས<<སྙན་ངག་མེ་ལོང>>གི་གཞུང་ཆ་ཚང་བོད་དུ་བསྒྱུར་བ་དང་།དཔང་ལོས་འགྱུར་བཅོས་དང་འཆད་ཉན་གྱི་སྲོལ་བཏོད་པའི་རྗེས་སུ།<<སྙན་ངག་མེ་ལོང>>གིས་བོད་ཀྱི་སྙན་ངག་དང་ཚིག་རྒྱན་རིག་པ་གོང་འཕེལ་དུ་འགྲོ་བ་ལ་ནུས་པ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཞིག་བསྐྱེད་ཡོད་པ་དང་།བོད་རང་གི་སྙན་ངག་པའི་དཔུང་སྡེ་ཞིག་སྐྱེད་སྲིང་བྱས་པར་མ་ཟད།སྙན་ངག་གི་རྩོམ་རིག་དང་ཚིག་རྒྱན་གྱི་བསྟན་བཅོས་ཀྱང་རྒྱས་བསྡུས་བར་མ་བགྲང་གིས་མི་ལང་བ་ཞིག་མཆིས།དེ་དག་གིས་<<སྙན་ངག་མེ་ལོང>>མ་དེ་བོད་ཀྱི་ཚིག་རྒྱན་རིག་པ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་བར་སྐུལ་འདེད་ཀྱི་ནུས་པ་གལ་ཆེན་བཏོན་ཡོད་མོད།འོན་ཀྱང་།སྔོན་བྱོན་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཆད་རྩོད་རྩོམ་གསུམ་གྱི་རྒྱུན་སྤེལ་སྐབས།<<མེ་ལོང་མ>>མ་དེ་སྙན་ངག་དང་ཚིག་རྒྱན་གཉིས་ཀྱི་ཁུངས་གཏུགས་ས་བྱས་པར་བརྟེན།རྒྱན་ཇི་བཞིན་དུ་སྦྱོར་མི་ཐུབ་པ་དང་།སྦྱར་ནའང་ཉམས་དེ་འདྲ་མི་ཐོན་པའི་སྐོར་ལ་བླང་དོར་ངེས་ཅན་ཞིག་མ་མཛད་ལ་མཚན་ཉིད་དང་མཐུན་མིན་ལའང་མ་དཔྱད་པར་ཕྱོགས་མཚུངས་ཀྱི་དཔེར་བརྗོད་འགའ་རེ་བཀོད་སྟབས།རྒྱན་གྱི་རྣམ་གཞག་མི་གསལ་བ་དང་།མཚན་ཉིད་དང་མཚན་གཞིའི་དཔེར་བརྗོད་འགལ་བ།སྔ་ཕྱི་བཟློས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྐྱོན་མི་ཉུང་བ་ཞིག་བྱུང་བ་རེད།དཔེར་ན་ལེའུ་དང་པོའི་སྐབས་ཀྱི་སྦྱར་རྒྱན་གྱི་སྲོག་ཆེན་སྲོག་ཆུང་གི་དབྱེ་བའི་ཆ་ལ་བོད་རང་གི་སུམ་རྟགས་ཀྱི་གཞུང་དང་མི་མཐུན་ལ།བོད་རང་གི་ལུགས་ལྟར་ན།སྲོག་ཆེན་དང་སྲོག་ཆུང་གི་ཡི་གེ་འོས་ཤིང་འཚམ་པར་སྦྱར་ན་ལེགས་པ་ཡིན་ཅིང་།ཤར་པ་ལྟར་སྲོག་ཆུང་ཤས་ཆེ་ན་སྦྱོར་བ་ལྷོད་པའི་སྐྱོན་དང་།ལྷོ་བ་ལྟར་སྲོག་ཆེན་གྱི་ཡི་གེ་ཤས་ཆེ་ན་སྦྱོར་བ་རྩུབ་པའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་བས།བོད་ལ་མི་མཁོ་ཞིང་།བོད་ཀྱི་དཔེར་བརྗོད་དེ་དག་ཀྱང་གྲོགས་པོས་གསུངས་པ་ལྟར་སྒྲ་རྒྱན་གྱི་ཁོངས་སུ་བཞག་ན་བདེ།དེར་མ་ཟད།ཤར་བ་དང་ལྷོ་པ་ཞེས་པ་ནི་རྒྱ་གར་གྱི་ཡུལ་མི་འདྲ་བའི་མཁས་པའི་རྩོམ་ཉམས་པའི་ཉམས་མི་འདྲ་བ་གཉིས་ལ་ཟེར་ཞིང་།བོད་ནི་རྩོམ་གྱི་ཉམས་མི་འདྲ་བ་ཡོད་ཀྱང་།ཤར་ལྷོའི་དབྱེ་བ་ནི་མེད་པར་མ་ཟད།རྩོམ་ཉམས་དང་།ཚིག་གི་སྡེབ་སྦྱོར་ལ་སོགས་པའི་ཐད་ནས་ཀྱང་རྒྱ་གར་ཤར་ལྷོའི་དེ་དང་མི་འདྲ་བས།ཤར་པའི་ལུགས་དང་ལྷོ་པའི་ལུགས་ཞེས་པ་ལ་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཡང་མེད།དེ་ལས་ཁ་དམ་པའི་ལུགས་དང་ཁ་གསལ་བའི་ལུགས་ཞེས་བརྗོད་ན་དོན་ལ་ཡང་གནས་ཤིང་བོད་རང་གི་ཁྱད་ཆོས་ཀྱང་ཡོད་ལ་གོའང་བདེ་བ་ཡིན་ནོ།།རང་རེའི་མཁས་པ་རྣམས་ལ་ཞན་ཆ་ཞིག་ཡོད་པ་ནི།རིག་གནས་དང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཁུངས་རྒྱ་གར་ལ་གཏུགས་ཅི་ཐུབ་བྱེད་པ་ནི།སྤྱིར་རྒྱ་གར་དང་བོད་ཀྱི་བར་ལ་ཕྱོགས་གང་ཅིའི་ཐད་ནས་འབྲེལ་བ་དམ་པོ་ཡོད་མོད།འོན་ཀྱང་ཡོད་ཚད་རྒྱ་གར་ནས་བྱུང་བར་ལྟར་སྙམ་ན།བོད་རིགས་པ་རང་གི་ལོ་རྒྱུས་དང་།རང་གི་རིག་གནས།རང་གི་ཁྱད་ཆོས།རང་གི་བསམ་བློ།རང་གི་ཡུལ་སྲོལ་གོམས་འདྲིས་སོགས་ཡོད་དམ།བཅིངས་འགྲོལ་བྱས་ནས་ལོ་ངོ་སུམ་ཅུ་ལྷག་འགོར་ཡང་།འདི་ཙམ་གྱི་ལྟ་བ་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱེད་མ་ཐུབ་པ་ནི་ང་ཚོ་གཞོན་ནུ་རྣམས་ཀྱི་ངོ་ཚ་ཞིག་ཡིན་པར་མ་ཟད།ང་ཚོའི་མི་རིགས་འདིའི་ངོ་ཚ་ཞིག་ཀྱང་རེད།ཁྱེད་ཀྱི་<<འཕྲུལ་གྱི་ལྡེ་མིག>>དང་འདྲ་བར་ཆད་ལྷག་ནོར་འགལ་གྱི་ལྕགས་ཟྭ་བཙའ་རོ་རེ་རེ་བཞིན་འབྱེད་ནུས་ན།<<བོད་ཀྱི་ཚིག་རྒྱན་རིག་པའི་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་མེ་ལོང>>ཞིག་མི་འགྱངས་པར་འཁྲུངས་ཐག་ཆོད་རེད།

གྲོགས་པོ་ལགས།ཕྲན་གྱིས་བལྟས་ན།དབྱུག་པ་ཅན་གྱིས་<<སྙན་ངག་མེ་ལོང>>ཞིག་རྩོམ་ནུས་ན།ང་ཚོས་<<བོད་ཀྱི་ཚིག་རྒྱན་རིག་པའི་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་མེ་ལོང>>ཞིག་རྩོམ་མི་ཐུབ་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཡོད།“དེས་ན་བོད་ཀྱི་སྙན་ངག་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་<<སྙན་ངག་མེ་ལོང>>གཞིར་བྱས་ཐོག་བོད་ཡིག་གི་ཁྱད་ཆོས་དངོས་དང་ཟུང་འབྲེལ་བྱས་ནས་མི་རིགས་རང་གི་ཚིག་སྦྱོར་མཛེས་བྱེད་ཀྱི་རྒྱན་སྣ་ཚོགས་འཚོལ་སྡུད་དང་དབྱེ་འབྱེད་ལེགས་སྒྲིག་བཅས་བྱས་ནས་རིགས་པས་གཏན་ལ་ཕབ་སྟེ་རང་གི་རྒྱན་ཚང་ཞིང་གཞན་གྱི་བཅུད་འདུས་པའི་བསྟན་བཅོས་ཤིག་མཛད་ན་ནི་ཆེས་ཏུ་ལེགས་ཤིང་རིགས་པ་ཞིག་ཡིན”པས།མེ་ཏོག་མཉམ་བཞད་དང་།མཁས་བརྒྱ་འགྲན་གླེང་གི་དཔྱིད་དཔལ་དེ་དཔྱིད་མགོའི་ནང་ལ་བོད་ཀྱི་ཡུལ་གྲུ་ཀུན་ཏུ་བཞད་པར་གྱུར་ཅིག།

ལོ་མགོ་དཔྱིད་ནས་འཛིན་པའི་ལོ་སར་སླེབས་གྲབས་འདུག བསམ་འཆར་ལྷག་མ་རྣམས་རྗེས་སུ་བརྗེ་རེས་བྱ། ཐུགས་བདེ། སྐུ་བདེ། བཀྲ་ཤིས། ཞལ་དྲོ།

                                    ༡༩༨༤ལོའི་ཟླ་དང་པོའི་ཚེས༢༦ལ།

                                                (༡༩༨༤ལོའི<<སྦྲང་ཆར>>དེབ་གཉིས་པ་ལས་བདམས)

 

 

རྩོམ་ཁུངས།

གཟིམས་པ་མེད་པའི་མཆོད་མེ། དབྱངས་གསལ་སོ་བཞིའི་མཛེས་སྡུག  RSSསྔོན་མངག   བཤེར་འཚོལ།བཤེར་འཚོལ།

《བོད་ཀྱི་ཚིག་རྒྱན་རིག་པའི་སྒོ་འབྱེད་འཕྲུལ་གྱི་ལྡེ་མིག》བཀླགས་པའི་མྱོང་ཚོར།

2009-05-01 དོན་གྲུབ་རྒྱལ། ཀློག་གྲངས། མཆན ཡོད།

                            ______གྲོགས་པོ་སངས་རྒྱས་ལ་བསམ་འཆར་བརྗེ་རེས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་ཕུལ་བ།

  ཉེ་ལམ་སྐུ་བདེ་ཞིང་ཐུགས་དགེ་བ་གཞིར་བཅས་གུས་ཞུ།ཉིད་ཀྱི་ལྗགས་རྩོམ<<འཕྲུལ་གྱི་ལྡེ་མིག>>པར་དུ་བསྐྲུན་པ་ལ་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཞུ་རྒྱུ་མ་ཟད།བླང་དོར་ཡོད་པའི་སྒོ་ནས་ཚིག་རྒྱན་རིག་པའི་སྒོ་མོ་ཕྱེ་བ་ལ་བཀའ་དྲིན་ཆེ་བ་ཞུ་བ་ལགས།གླེང་གཞི་དང་མཇུག་བསྡུ་བའི་གཏམ་ལས་ཉིད་ཀྱི་དགོངས་པ་ཇི་བཞིན་དུ་རྟོགས་ཐུབ་ཅིང་།ཁོ་བོ་ཡང་རྗེས་སུ་ཤིན་ཏུ་ཡི་རང་པར་གྱུར་ཏེ་དགའ་བའི་སྤྲོ་སྣང་གནོན་མ་ཐུབ་པ་དང་གཅིགལྟ་བའི་རྩ་བ་གཞི་གཅིག་ཏུ་མཐུན་པས་དཔུང་གི་རྒྱབ་རྩ་སྣོན་པའི་ཀུན་སློང་བཅོས་མིན་དུ་སྐྱེས་པ་དང་གཉིས།གནད་དོན་འགའ་ཞིག་ཐད་མི་མཐུན་པའི་བསམ་འཆར་བྱུང་བ་ཁྱེད་དང་བརྗེ་རེས་བྱེད་འདོད་དང་གསུམ་བཅས་ཀྱིས་སྣ་དྲངས་ཏེ།རྩོམ་འདི་བྲིས་པ་ལགས།
  འདིར་རང་རེའི་བར་ལ་དགོས་མེད་ཀྱི་དོགས་པ་འདྲ་མི་འབྱུང་བའི་ཆེད་དུ་རྩོམ་ཡིག་འདི་ཐད་ཀར་ཁྱེད་ལ་བསྐུར་ཏེ་མཛའ་མཐུན་གཅུགས་པའི་མདུད་རྒྱ་ཇེ་དམ་དུ་གཏོང་འདོད་པ་ཡིན།

                       (1)སྙན་ངག་དང་ཚིག་རྒྱན་ལ་ཁྱད་པར་ཡོད་ལ་འབྲེལ་བའང་ཧ་ཅང་དམ་པོ་ཡོད།ཉིད་ཀྱིས་མཛད་པའི<<འཕྲུལ་གྱི་ལྡེ་མིག>>གི་ལེའུ་གསུམ་པར།སྙན་ངག་དང་ཚིག་རྒྱན་གཉིས་ལ་ཁྱད་པར་ཆེ་ཚུལ་ལུང་དང་རིག་པའི་སྒོ་ནས་གསལ་བོར་གསུངས་ཡོད་པར་མ་ཟད།སྙན་ངག་དང་ཚིག་རྒྱན་གཉིས་ལ་འབྲེལ་བ་ཤིན་ཏུ་དམ་པོ་ཡོད་ཚུལ་ཀྱང་གསལ་བོར་གསུངས་འདུགགལ་སྲིད་ཕྲན་གྱིས་གོ་བ་བླངས་པ་ནོར་མེད་ན།ཉིད་ཀྱི་དགོངས་པ་ནི་ལུས་སྲོག་རྒྱན་གསུམ་ཚང་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་རྩོམ་ནི་སྙན་ངག་དང་།སྙན་ངག་དེ་ལྟ་བུ་ལ་ཚིག་གི་ཉམས་ཇི་ལྟར་འདོན་པའི་ཐབས་ནི་ཚིག་རྒྱན་དུ་འདོད་པ་འདྲ།གལ་སྲིད་དེ་ལྟར་ལགས་ན་ཁོ་བོ་ཡང་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བ་དང་ཡོངས་སུ་མཐུན་པ་ཡིན།ཡིན་ན་ཡང་།སྙན་ངག་གི་ལུས་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཁོ་ནར་མ་ངེས་ཏེ།ལྷུག་མའི་སྙན་ངག་དང་།སྤེལ་མའི་སྙན་ངག་ཀྱང་ངེས་པར་ཡོད་ལ་ཡོད་འོས་པ་ཞིག་ཀྱང་རེད།རྒྱ་རིགས་ལ་དཔེ་བཞག་ནའང་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ཞིག་མཆིས་ན་ཡང་།བཅད་ལྷུག་སྤེལ་མ་གསུམ་གྱི་ཁོངས་སུ་བསྡུ་ཆོག བཅད་པ་ལའང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དུས་སྐབས་མི་འདྲ་བ་སོ་སོའི་སྙན་ངག་གི་ལུས་ཡོད་དེ།དཔེར་ན་“ཐང་རྒྱལ་གྱི་སྙན་ངག་དང་སུང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་ཚིགས་བཅད་ ”(唐诗宋词)ཞེས་ངོམ་སོ་བྱེད་པ་ལྟ་བུ་ཡིན།དེར་མ་ཟད།དུས་མཉམ་གྱི་མཁས་པ་སོ་སོས་ལུས་སྐྲུན་སྟངས་དང་།མཁས་པ་གཅིག་གིས་ལུས་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་སྦྱོར་བའི་ཚུལ་ནི་ཁྱེད་འདྲ་བ་ལ་དཔེ་འདྲེན་པའི་དགོས་པ་ག་ལ་མཆིས།ཉིད་ཀྱིས་སྙན་ངག་ཡིན་ན་ཚིགས་བཅད་ཡིན་པས་ཁྱབ་ཆེས་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་དུ་རྒྱུ་ལྔ་གསུངས་པ་དེ་ལ་གནས་ལུགས་མེད་པ་ནི་ག་ལ་ཡིན་ཀྱང་།ཅུང་ཟད་ཅིག་དཔྱད་དགོས་བའང་ཡོད་དེ།གྲོལ་རིགས་མཛོད་འདུས་བཞི་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་སྙན་ངག་ཁོ་ན་བལྟོས་ནས་གསུངས་པ་ལས།བཅད་ལྷུག་སྤེལ་མ་གུམ་ག་ལ་དམིགས་པ་ནི་ཡིན་མི་སྲིད། དེར་མ་ཟད། ཚིགས་བཅད་ཤོ་ལོ་ཀ་གཅིག་གིས་བརྗོད་བྱའི་དོན་རྫོགས་པར་སྟོན་པ་ལ་གྲོལ་བ་ཡིན་ཟེར་བས། དེས་སྙན་ངག་གི་བརྗོད་བྱ་ཇི་ལྟར་སྟོན་ཚུལ་བཤད་པ་ལས་སྙན་ངག་གི་ལུས་སྦྱོར་ཚུལ་གཙོ་བོར་བསྟན་པ་ནི་མིན།ཕྱི་མ་གསུམ་པོ་ཡང་ཚིགས་བཅད་མང་ཉུང་དང་།བྱ་ཚིག་མང་ཉུང་དང་དེ་སྦྱོར་ཚུལ།བརྗོད་བྱ་མང་ཉུང་ལ་སོགས་པར་བལྟོས་ནས་བཤད་པ་ལས་ལུས་སྦྱོར་ཚུལ་གྱི་ཁྱད་པར་བསྟན་པ་ག་ལ་ཡིན།སྙན་ངག་གི་ལུས་ཞེས་པ་ནི་ཤོ་ལོ་ཀ་ལ་འབྲེལ་བ་ཡོད་མོད།འོན་ཀྱང་གཙོ་བོ་ནི་ཚེག་བར་མང་ཉུང་ལ་རག་ལས་པ་ཡིན།དཔེར་ན་ཚེག་བར་བདུན་ཅན་གྱི་རྩོམ་ཤིག་ཏུ་མང་ལ།བརྗོད་བྱའི་དོན་སྣ་ཚོགས་ཤིང་།ཉམས་དང་རྒྱན་ལ་སོགས་པའང་མི་འདྲ་མོད།འོན་ཀྱང་དེ་ཐམས་ཅད་ནི་ཚེག་བར་བདུན་ལས་གྲུབ་པའི་སྙན་ངག་གི་ལུས་ཡིན་པ་འདྲ་འདྲ་རེད།ལྷུག་མ་ལ་ནི་ཤོ་ལོ་ཀའི་མཚན་ཉིད་མེད་ཀྱང་།ཤད་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་བྱེད་ནུས་ལས་ཚེག་བར་མང་ཉུང་ཅི་རིགས་པ་ཞིག་འབྱུང་ཡང་།སྤྱིར་ལྷུག་མའི་ལུས་ཡིན་པ་ཤེས་སླ།ལྷུག་མའི་ལུས་དེ་ལའང་བརྗོད་བྱ་མང་ཉུང་དང་།བྱ་ཚིག་མང་ཉུང་དང་དེ་སྦྱོར་ཚུལ་ལ་སོགས་མང་པོ་ཡོད་པར་མ་ཟད།ལུས་ཀྱི་ཟོར་ཡང་མིན།ཚིག་གི་སྦྱོར་བ་བདེ་མིན།རྒྱན་གྱི་ཉམས་ལེགས་པར་ཐོན་ཡོད་མེད།བརྗོད་བྱའི་དོན་ཟབ་མིན་ལ་སོགས་པའི་ཆ་ནས་ངག་ཏུ་འགྱུར་མི་འགྱུར་གཉིས་ཀ་ཡོད་པ་དང་།དེ་ཡང་ཉིད་ཀྱིས“ཚིགས་བཅད་ཡིན་པ་ཐམས་ཅད་སྙན་ངག་ཏུ་གྲུབ་པར་ཐལ་ཞེ་ན།མ་ཁྱབ་སྟེ།”ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་དང་གནས་ལུགས་གཅིག་ཏུ་གདའོ།།དེས་ན།གྲོལ་རིགས་མཛོད་འདུས་བཞི་ནི་ལུས་ཀྱི་སྦྱོར་ཚུལ་མ་ཡིན་ལ།གལ་སྲིད་ཡིན་པའི་དབང་དུ་བཏང་ན་ཡང་།ཤོ་ལོ་ཀ་ཙམ་གྱི་ཁྱད་རྒྱུགས་པ་མ་གཏོགས།ཚིགས་བཅད་སྙན་ངག་ལ་སྦྱོར་བཏུབ་པ་རྣམས་ཚིག་ལྷུག་སྙན་ངག་ལའང་སྦྱོར་ཏུ་མི་ཐུབ་པ་མེད་དོ།།དཔེར་ན།<<དཔྱིད་ཀྱི་རྒྱལ་མོའི་གླུ་དབྱངས།>>ལས།ནུས་པའི་སྟོབས་ལྡན་དཔའ་དང་བརྟུལ་ཕོད་པའི།།དཔལ་ལྡན་ཕྱོགས་ལས་རྒྱལ་པའི་རྡོ་རྗེའི་སྡེས།།རྣོན་པོའི་ཉག་ཕྲན་རྒྱུད་ལས་འཕོས་པའི་ཚེ།།སྡིག་ཅན་བཙན་པོའི་སྙིང་ལ་ཟུག་རྔུ་བྱིན།།ཞེས་དང་།ཡང་དེ་ཉིད་ལས།“དེ་ལྟར་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་སྙིང་སྟོབས་ཀྱི་གོ་ཆ་བཙན་པོ་གྱོན་ནས་རྣོ་ངར་མི་བཟད་པའི་མཚོན་ཆས་བདུད་སྡེའི་སྙིང་ལ་བརྣག་ནུས་ལས་འདས་པའི་དུཿཁ་སྟེར་བའི་བྱེད་པོ་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེས།མེ་ཏོག་མདའ་ཅན་གྱི་འདབ་བརྒྱ་རྣམ་པར་བཞད་པའི་ཟེའུ་འབྲུ་གླང་དར་མ་འུ་དུམ་བཙན་ཉི་མའི་བུའི་གངས་རིའི་དུམ་བུ་གསར་དུ་ཆད་པའི་ཕྲེང་བ་ལྟ་བུའི་མཆེ་བའི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་སྤྱུགས”ཞེས་པ་འདི་སྙན་ངག་མ་རེད་ཅེས་པ་སུ་ཞིག་གིས་བསྙོན་པར་ནུས།སྤེལ་མའི་སྙན་ངག་ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་ཞོར་ལ་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ།།
               སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་གཉིས་པར།ཉིད་ཀྱིས་ལེའུ་དང་པོའི་རྒྱན་བཅུ་བོ་བཀོད་འདུག་ཀྱང་།དེ་ནི་རྒྱ་གར་གྱི་ཤར་ལྷོའི་རྩོམ་ཉམས་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་ཆོས་བསྟན་པ་ཙམ་ཡིན་པས།ཚིག་ལྷུག་སྙན་ངག་ལ་ལྟ་ཅི།ཐ་ན་ཚིགས་བཅད་སྙན་ངག་ལའང་ཇི་བཞིན་དུ་སྦྱོར་མ་བཏུབ་པའི་ཚུལ་བོད་ཀྱི་སྙན་འགྲེལ་སྔ་མ་རྣམས་སུ་གསལ་ལ།ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་ཐུགས་དག་པའི་སྒོ་་ནས་འཇིགས་བློའི་ཤར་བའི་སྦྱར་བའི་ཡོན་ཏན་གྱི་དཔེར་བརྗོད་དང་།དབྱངས་ཅན་དགའ་བློའི་ཤར་ལྷོ་གཉིས་ཀས་འདོད་པའི་སྙན་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི་དཔེར་བརྗོད་རྣམས་སྒྲ་རྒྱན་གྱི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པའི་གསལ་ཀ་མཛད་འདུག་པས།དེ་ནི་ཚིག་ལྷུག་སྙན་ངག་མེད་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་དུ་མི་འོས་པར་སྙམ།
               སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་གསུམ་པར།“ལེའུ་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པའི་རྒྱན་ཡོད་དོ་ཅོག་ནི་ཚིགས་བཅད་ལ་ཡོངས་སུ་འཇུག་ཀྱང་ཚིག་ལྷུག་ལ་དེ་ལྟ་མ་ཡིན།”ཞེས་གསུངས་ཤིང་།“དཔེར་ན་ཚིག་ལྷུག་ལ་ཚིག་སྡུད་དང་སྦྱར་རྒྱན།སྒྲ་རྒྱན་སོགས་ཚིགས་བཅད་ལྟར་སྦྱར་མི་བཏུབ་པ་ལྟ་བུ”ཞེས་གསུངས་ཀྱང་།དེའང་ཚིག་ལྷུག་སྙན་ངག་མེད་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་དུ་མི་འགྱུར་ཏེ།བཅད་ལྷུག་གཉིས་ནི་རྩོམ་གྱི་ལུས་མི་འདྲ་བར་མ་ཟད།ཉམས་འདོན་ཚུལ་དང་།རྒྱན་འདོགས་ཚུལ་ལ་སོགས་པའི་ཐད་སོ་སོའི་ཐུན་མིན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ཡོད་ཅིང་།གཞན་དུ་ན་གཅིག་ཚབ་གཅིག་གིས་ཀྱང་བྱེད་མི་རུང་སྟེ།དཔེར་ན་མི་གཟུགས་པོ་ཆུང་བ་ཞིག་གི་གོས་དང་རྒྱན་རྣམས་གཟུགས་སྟོབས་ཆེ་བ་ཞིག་ལ་བསྐོན་ན་མཛེས་ཉམས་ཐོན་པ་ལྟ་ཅི་དེ་ལས་ལྡོག་པའི་ཕྱོགས་སུ་འགྱུར་ལ།གཟུགས་སྟོབས་མཉམ་ན་ཡང་གཅིག་ལ་འོས་ཤིང་རན་ལ་མཛེས་པའི་རྒྱན་དུ་འགྱུར་བ་ཞིག་ཅིག་ཤོས་ལ་ལྡོག་པར་འགྱུར་བའང་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ།།

སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་བཞི་བར།“རྒྱ་བོད་ཀྱི་སྙན་ངག་སྨྲ་བ་རིམ་བྱོན་གྱིས་རྒྱན་རེ་རེར་དཔེར་བརྗོད་དགོས་པའི་ཚེ།ཚིགས་བཅད་ཀྱིས་བྱས་པ་ལས་ཚིག་ལྷུག་མེད”གསུངས།དེ་ལ་དཔྱད་པ་འདི་ཡོད་དེ།རིམ་བྱོན་གྱི་སྙན་ངག་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་དཔེར་བརྗོད་ནི་ཚིགས་བཅད་སྙན་ངག་གི་མཚན་གཞི་སྟོན་པའི་དཔེ་བརྗོད་ཡིན་པ་ལས།ཚིག་ལྷུག་སྙན་ངག་གི་མཚན་གཞི་སྟོན་པའི་དཔེར་བརྗོད་ག་ལ་ཡིན།གལ་སྲིད་ཚིགས་བཅད་སྙན་ངག་གི་དཔེར་བརྗོད་ལ་ཚིག་ལྷུག་འགོད་པ་དང་།ཚིག་ལྷུག་སྙན་ངག་གི་དཔེར་བརྗོད་ལ་ཚིགས་བཅད་བཀོད་ན་དཔེར་བརྗོད་ནུས་པ་དེ་ངང་ངམ་ཤུགས་ཀྱིས་ཉམས་འགྲོ་བ་དང་།ལུས་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཡང་མི་འཁོར་བས།ལས་དང་པོ་བ་རྣམས་མགོ་ཉོག་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ།།ཡིན་ན་ཡང་།གཞན་ལ་གོ་བ་བསྐྱེད་སླ་བའི་ཆ་ནས་ཚིགས་བཅད་སྙན་ངག་གི་དཔེར་བརྗོད་མ་བསྟན་གོང་ལ།རྒྱན་འདི་འདི་ཡིན་དང་དེ་དེ་ཡིན་ཞེས་དཔེ་ཞིག་འཇོག་པའི་སྲོལ་ནི་རང་རེའི་བོད་ལ་སྔ་མོ་ནས་དར་ན་ཡང་།དེ་ལྟ་བུ་ནི་དཔེར་བརྗོད་དངོས་ཀྱི་གྲས་སུ་བརྩི་བ་ནི་མེད།རྒྱུ་མཚན་ནི་དཔེ་དེས་རྒྱན་དེའི་ངོ་བོ་དང་ངེས་ཚིག་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་པའི་ཚུལ་སྟོན་པ་ལས།ལུས་དང་རྒྱན་གྱི་ཉམས་འདོན་ཚུལ་དང་ཚིག་སྦྱོར་སྤེལ་ཚུལ་སྟོན་པ་མིན་པའི་ཕྱིར།གཞན་ཡང་རང་རེའི་བོད་ལ་ཚིག་ལྷུག་སྙན་ངག་སྦྱོར་ཚུལ་གྱི་བསྟན་བཅོས་ནི་ད་ལྟའི་བར་དུ་མེད་པར་སྣང་ཡང་།རྒྱ་རིགས་ལ་(散文诗)ཚིག་ལྷུག་སྙན་ངག་ཚུལ་ཇི་ལྟར་སྦྱོར་བའི་བསྟན་བཅོས་ཁག་མང་པོ་ཡོད། བསྟན་བཅོས་ཡོད་ཀྱང་རུང་ལ་མེད་ཀྱང་རུང་།རང་རེའི་རྩོམ་འབྲི་བའི་ལག་ལེན་གྱི་ཐོག་ནས་ཚིག་ལྷུག་སྙན་ངག་ཡོད་པས།དེ་དག་གི་རྩོམ་ཉམས་དང་ཁྱད་ཆོས།རྩོམ་འབྲི་བའི་ཐབས་ལམ་སོགས་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ན་བསྟན་བཅོས་ཅུང་ཟད་ཆ་ཚང་བ་ཞིག་རྩོམ་མི་ཐུབ་པའི་དོགས་པ་སུ་ལ་ཡོད།རྒྱ་བོད་གཉིས་ཀ་ལ་ཚིག་ལྷུག་སྙན་ངག་ཡོད་བཞིན་དུ།རྒྱ་བོད་སྙན་ངག་སྨྲ་བ་རིམ་བྱོན་གྱིས་ཚིགས་བཅད་ཀྱི་དཔེར་བརྗོད་ལ་ཚིག་ལྷུག་མ་བཀོད་པས་ཚིག་ལྷུག་སྙན་ངག་མེད་གསུངས་ན་གྲོགས་པོའི་ཐུགས་ལ་ཅི་ཞིག་འཆར།སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་ལྔ་བར།ཁ་དམ་མི་དམ་བཀོད་འདུག་ཀྱང་།དེ་ནི་རྩོམ་པ་པོའི་རྩོམ་གཤིས་ལ་རག་ལས་པ་མ་གཏོགས།ཚིགས་བཅད་སྙན་ངག་དང་ཚིག་ལྷུག་སྙན་ངག་ཡོད་མེད་ཀྱི་སྒྲུབ་བྱེད་དུ་མི་འགྱུར་རོ།མདོར་ན།སྙན་ངག་ནི་ཚིགས་བཅད་སྙན་ངག་གི་རྣམ་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད།ཚིག་ལྷུག་པ་དང་དེ་གཉིས་ག་སྤེལ་མ་ལའང་གོ་དགོས་ཞེས་ཁོ་བོས་སྨྲ་བར་སྤོབས་ལ།ཉིད་ཀྱི་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་ལྔ་བོ་བཟློག་ཐུབ་མིན་དང་།རྗེས་སུ་ཡི་རང་བྱེད་མིན་མ་ངེས་ཀྱང་།གཡག་སྣ་ཁུ་ཚུར་དང་བླུན་པོའི་ཨུ་ཚུགས་ཀྱི་རྣམ་ཐར་སྐྱོང་བ་ནི་མིན་ལས་ཆེ་སྙམ་མོ།།སྙན་ངག་དང་ཚིག་རྒྱན་བར་གྱི་བར་ཁྱད་པར་དང་དེ་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་བའི་སྐོར་ལ་བསམ་འཆར་མི་མཐུན་པ་ཆེར་མི་འདུག སྙན་ངག་ནི་ལུས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་ལ་བརྗོད་བྱའི་དོན་ནམ་སྲོག་བཟང་པོ་ཞིག་ཡོད་དགོས་པར་མ་ཟད།དེ་ལ་གསོན་ཉམས་དང་ལྡན་པའི་རྒྱན་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་བརྒྱན་པའི་རྩོམ་རིག་གི་རྣམ་པ་ཞིག་ཡིན་པར་འདོད་པ་དང་།ཚིག་རྒྱན་ནི།ལུས་དེ་མིང་དང་ཕྲད་ཀྱི་སྦྱོར་ཚུལ་སུམ་རྟགས་དག་གསུམ་གྱི་གཞུང་དང་མཐུན་ལ།ཚིག་གི་སྡེབ་སྦྱོར་ལ་སྙན་པའི་ཉམས་ཆ་ཐོན་པའི་ཞིག་བྱེད་པ་དང་།བརྗོད་བྱའི་དོན་ནམ་སྲོག་བཟང་བོ་དེ་སྐད་ཆའི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ལམ་ལ་བརྟེན་ནས་བོས་ན་ཨ་ཟེར་བ་དང་།བལྟས་ན་རིག་རྒྱུ་ཡོད་པ།རེག་ན་ལག་པས་ཟིན་པ་ལྟ་བུའི་གསོན་ཉམས་དང་ལྡན་པར་བྱེད་པ།སྲོག་བཟང་པོས་བཟུང་བའི་ལུས་མཛེས་པ་དེ་དོན་རྒྱན་དང་།སྒྲ་རྒྱན།གབ་ཚིག་གི་རྒྱན་ལ་སོགས་པས་སྤྲས་ཏེ་སྟངས་སྟབས་བསྒྱུར་ཤེས་པ་ཞིག་བྱེད་དགོས་པར་འདོད།དེས་ན་སྙན་ངག་རྩོམ་ན་ཚིག་རྒྱན་ལ་རག་ལས་པ་དང་།སྙན་ངག་བཟང་པོའི་ནང་དུ་ཚིག་རྒྱན་གྱི་རོ་འདྲེས་པ་ཡིན་པས།རྣམ་པ་གཅིག་ཏུ་ན་འདི་སྙན་ངག་ཡིན་ལ་ཚིག་རྒྱན་མིན་ཞེས་དང་།ཡང་ན་དེ་ཚིག་རྒྱན་ཡིན་ལ་སྙན་ངག་མིན་ཅེས་ཁ་ཚོན་གཅོད་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བའི་གནས་ཡིན།ཡིན་ན་ཡང་།སྙན་ངག་གི་རྩོམ་དང་ཚིག་རྒྱན་གྱི་བསྟན་བཅོས་གཉིས་ལ་ཁྱད་པར་ཤིན་ཏུ་ཆེ་སྟེ།དཔེར་ན་སྔ་མ་ནི་ལས་སྣོན་བྱས་ཟིན་པའི་དངོས་རྫས་དང་འདྲ་ཞིང་།ཕྱི་མ་ནི་དངོས་རྫས་དེ་ལས་སྣོན་བྱེད་པའི་ཐབས་ཡིན་པ་ལྟ་བུའོ།།
               (གཉིས)བོད་ལ་རང་གི་ཁྱད་ཆོས་དང་མཐུན་པའི་ཚིག་རྒྱན་རིག་པའི་བསྟན་བཅོས་ཤིག་ཡོད་དགོས། ཉིད་ཀྱིས་མཛད་པའི་<<འཕྲུལ་གྱི་ལྡེ་མིག>>གི་ལེའུ་ལྔ་བར།<<སྙན་ངག་མེ་ལོང>>ལ་མཐའ་དཔྱད་དེ་མེ་ལོང་མའི་ལེགས་ཆ་དང་ཞན་ཆ་བསྟན་པ་དེ་ནི།<<སྙན་ངག་མེ་ལོང>>མའི་གཞུང་བོད་དུ་དར་བའི་ཚུན་ལ།བོད་ཀྱི་མཁས་པ་ཚོའི་ཐུགས་ལ་འཆར་མ་ཐུབ་པ་དང་།ཤར་མྱོང་བ་རེ་ཡོད་པའི་དབང་དུ་བཏང་ནའང་སྨྲ་མ་ཕོད་པའི་ལྟ་བ་གསར་བ་ཞིག་རེད། ས་པཎ་གྱིས་<<མཁས་འཇུག>>ཏུ། བླང་དོར་གྱི་བྱ་བ་ཅུང་ཟད་བྱས་ཡོད་ན་ཡང་། དེ་ནི་ཉིད་ཀྱིས“ཐོ་རེ་ལོང་ངེ་བ་བསྒྱུར་ཅིང་འགྲེལ་བས་ཀྱང་བཀྲལ་མོད……སྒྲ་རྒྱན་གྱི་བྱ་བཀའ་བ་སོགས་སྣམ་བུའི་ཐགས་ལ་ཟ་འོག་གི་རི་མོ་ལྟར་བོད་སྐད་ལ་དེ་རྣམས་སྦྱར་མི་བཏུབ”ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར།ས་པཎ་གྱིས་བླང་དོར་མཛད་པ་དེ་ཆ་མི་ཚང་བ་ཞིག་རེད།ཉིད་ཀྱི་ལྗགས་རྩོམ་ནང་དུ་ཚིག་གོ་རྒྱུ་ཅན་དང་དོན་བསམ་རྒྱུ་ཅན་མང་པོ་ཡོད་ན་ཡང་།དགོངས་པའི་སྙིང་པོ་ནི་བོད་ལ་རང་གི་ཁྱད་ཆོས་དང་མཐུན་པའི་ཚིག་རྒྱན་རིག་པའི་བསྟན་བཅོས་ཤིག་ཡོད་དགོས་པ་དེ་ཡིན་པར་འདོད།“སྔར་ནས་ད་བར་གྱི་མཁས་པ་ཕལ་ཆེར་ནི་རྩོམ་གྱི་ལག་ལེན་ཁྲོད་དུ་བོད་རང་ལ་གཏན་འཇགས་སུ་གནས་པའི་ཚིག་རྒྱན་ཅི་རིགས་ཐོགས་རྡུགས་མེད་པར་གང་ལ་གང་འཚམ་དུ་སྦྱར་དང་སྦྱོར་བཞིན་ཡོད་ནའང་སྙན་ངག་གི་གཞུང་རྩོམ་པའི་ཚེ་ན་རང་རང་གི་ཁྲིད་རྒྱུན་ལས་འདའ་བར་བྱེད་མི་ཕོད་པས་ཕལ་ཆེར<<སྙན་ངག་མེ་ལོང>>རྗེས་ཟློས་བྱེད་པ་ཙམ་དུ་ཟད་དོ།།”ཞེས་གསུངས་པ་དེས།རང་རེའི་སྙན་ངག་འཕེལ་བའི་གོ་རིམ་དང་ད་ལྟ་ཚད་ཅི་འདྲ་ཞིག་ཏུ་གནས་པའི་ཚུལ་ངོ་མ་བསྟན་འདུག དུས་རབས་བཅུ་གསུམ་པའི་ནང་ལ་ཤོང་ལོ་ཆེན་པོས<<སྙན་ངག་མེ་ལོང>>གི་གཞུང་ཆ་ཚང་བོད་དུ་བསྒྱུར་བ་དང་།དཔང་ལོས་འགྱུར་བཅོས་དང་འཆད་ཉན་གྱི་སྲོལ་བཏོད་པའི་རྗེས་སུ།<<སྙན་ངག་མེ་ལོང>>གིས་བོད་ཀྱི་སྙན་ངག་དང་ཚིག་རྒྱན་རིག་པ་གོང་འཕེལ་དུ་འགྲོ་བ་ལ་ནུས་པ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཞིག་བསྐྱེད་ཡོད་པ་དང་།བོད་རང་གི་སྙན་ངག་པའི་དཔུང་སྡེ་ཞིག་སྐྱེད་སྲིང་བྱས་པར་མ་ཟད།སྙན་ངག་གི་རྩོམ་རིག་དང་ཚིག་རྒྱན་གྱི་བསྟན་བཅོས་ཀྱང་རྒྱས་བསྡུས་བར་མ་བགྲང་གིས་མི་ལང་བ་ཞིག་མཆིས།དེ་དག་གིས་<<སྙན་ངག་མེ་ལོང>>མ་དེ་བོད་ཀྱི་ཚིག་རྒྱན་རིག་པ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་བར་སྐུལ་འདེད་ཀྱི་ནུས་པ་གལ་ཆེན་བཏོན་ཡོད་མོད།འོན་ཀྱང་།སྔོན་བྱོན་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཆད་རྩོད་རྩོམ་གསུམ་གྱི་རྒྱུན་སྤེལ་སྐབས།<<མེ་ལོང་མ>>མ་དེ་སྙན་ངག་དང་ཚིག་རྒྱན་གཉིས་ཀྱི་ཁུངས་གཏུགས་ས་བྱས་པར་བརྟེན།རྒྱན་ཇི་བཞིན་དུ་སྦྱོར་མི་ཐུབ་པ་དང་།སྦྱར་ནའང་ཉམས་དེ་འདྲ་མི་ཐོན་པའི་སྐོར་ལ་བླང་དོར་ངེས་ཅན་ཞིག་མ་མཛད་ལ་མཚན་ཉིད་དང་མཐུན་མིན་ལའང་མ་དཔྱད་པར་ཕྱོགས་མཚུངས་ཀྱི་དཔེར་བརྗོད་འགའ་རེ་བཀོད་སྟབས།རྒྱན་གྱི་རྣམ་གཞག་མི་གསལ་བ་དང་།མཚན་ཉིད་དང་མཚན་གཞིའི་དཔེར་བརྗོད་འགལ་བ།སྔ་ཕྱི་བཟློས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྐྱོན་མི་ཉུང་བ་ཞིག་བྱུང་བ་རེད།དཔེར་ན་ལེའུ་དང་པོའི་སྐབས་ཀྱི་སྦྱར་རྒྱན་གྱི་སྲོག་ཆེན་སྲོག་ཆུང་གི་དབྱེ་བའི་ཆ་ལ་བོད་རང་གི་སུམ་རྟགས་ཀྱི་གཞུང་དང་མི་མཐུན་ལ།བོད་རང་གི་ལུགས་ལྟར་ན།སྲོག་ཆེན་དང་སྲོག་ཆུང་གི་ཡི་གེ་འོས་ཤིང་འཚམ་པར་སྦྱར་ན་ལེགས་པ་ཡིན་ཅིང་།ཤར་པ་ལྟར་སྲོག་ཆུང་ཤས་ཆེ་ན་སྦྱོར་བ་ལྷོད་པའི་སྐྱོན་དང་།ལྷོ་བ་ལྟར་སྲོག་ཆེན་གྱི་ཡི་གེ་ཤས་ཆེ་ན་སྦྱོར་བ་རྩུབ་པའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་བས།བོད་ལ་མི་མཁོ་ཞིང་།བོད་ཀྱི་དཔེར་བརྗོད་དེ་དག་ཀྱང་གྲོགས་པོས་གསུངས་པ་ལྟར་སྒྲ་རྒྱན་གྱི་ཁོངས་སུ་བཞག་ན་བདེ།དེར་མ་ཟད།ཤར་བ་དང་ལྷོ་པ་ཞེས་པ་ནི་རྒྱ་གར་གྱི་ཡུལ་མི་འདྲ་བའི་མཁས་པའི་རྩོམ་ཉམས་པའི་ཉམས་མི་འདྲ་བ་གཉིས་ལ་ཟེར་ཞིང་།བོད་ནི་རྩོམ་གྱི་ཉམས་མི་འདྲ་བ་ཡོད་ཀྱང་།ཤར་ལྷོའི་དབྱེ་བ་ནི་མེད་པར་མ་ཟད།རྩོམ་ཉམས་དང་།ཚིག་གི་སྡེབ་སྦྱོར་ལ་སོགས་པའི་ཐད་ནས་ཀྱང་རྒྱ་གར་ཤར་ལྷོའི་དེ་དང་མི་འདྲ་བས།ཤར་པའི་ལུགས་དང་ལྷོ་པའི་ལུགས་ཞེས་པ་ལ་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཡང་མེད།དེ་ལས་ཁ་དམ་པའི་ལུགས་དང་ཁ་གསལ་བའི་ལུགས་ཞེས་བརྗོད་ན་དོན་ལ་ཡང་གནས་ཤིང་བོད་རང་གི་ཁྱད་ཆོས་ཀྱང་ཡོད་ལ་གོའང་བདེ་བ་ཡིན་ནོ།།རང་རེའི་མཁས་པ་རྣམས་ལ་ཞན་ཆ་ཞིག་ཡོད་པ་ནི།རིག་གནས་དང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཁུངས་རྒྱ་གར་ལ་གཏུགས་ཅི་ཐུབ་བྱེད་པ་ནི།སྤྱིར་རྒྱ་གར་དང་བོད་ཀྱི་བར་ལ་ཕྱོགས་གང་ཅིའི་ཐད་ནས་འབྲེལ་བ་དམ་པོ་ཡོད་མོད།འོན་ཀྱང་ཡོད་ཚད་རྒྱ་གར་ནས་བྱུང་བར་ལྟར་སྙམ་ན།བོད་རིགས་པ་རང་གི་ལོ་རྒྱུས་དང་།རང་གི་རིག་གནས།རང་གི་ཁྱད་ཆོས།རང་གི་བསམ་བློ།རང་གི་ཡུལ་སྲོལ་གོམས་འདྲིས་སོགས་ཡོད་དམ།བཅིངས་འགྲོལ་བྱས་ནས་ལོ་ངོ་སུམ་ཅུ་ལྷག་འགོར་ཡང་།འདི་ཙམ་གྱི་ལྟ་བ་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱེད་མ་ཐུབ་པ་ནི་ང་ཚོ་གཞོན་ནུ་རྣམས་ཀྱི་ངོ་ཚ་ཞིག་ཡིན་པར་མ་ཟད།ང་ཚོའི་མི་རིགས་འདིའི་ངོ་ཚ་ཞིག་ཀྱང་རེད།ཁྱེད་ཀྱི་<<འཕྲུལ་གྱི་ལྡེ་མིག>>དང་འདྲ་བར་ཆད་ལྷག་ནོར་འགལ་གྱི་ལྕགས་ཟྭ་བཙའ་རོ་རེ་རེ་བཞིན་འབྱེད་ནུས་ན།<<བོད་ཀྱི་ཚིག་རྒྱན་རིག་པའི་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་མེ་ལོང>>ཞིག་མི་འགྱངས་པར་འཁྲུངས་ཐག་ཆོད་རེད།

གྲོགས་པོ་ལགས།ཕྲན་གྱིས་བལྟས་ན།དབྱུག་པ་ཅན་གྱིས་<<སྙན་ངག་མེ་ལོང>>ཞིག་རྩོམ་ནུས་ན།ང་ཚོས་<<བོད་ཀྱི་ཚིག་རྒྱན་རིག་པའི་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་མེ་ལོང>>ཞིག་རྩོམ་མི་ཐུབ་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཡོད།“དེས་ན་བོད་ཀྱི་སྙན་ངག་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་<<སྙན་ངག་མེ་ལོང>>གཞིར་བྱས་ཐོག་བོད་ཡིག་གི་ཁྱད་ཆོས་དངོས་དང་ཟུང་འབྲེལ་བྱས་ནས་མི་རིགས་རང་གི་ཚིག་སྦྱོར་མཛེས་བྱེད་ཀྱི་རྒྱན་སྣ་ཚོགས་འཚོལ་སྡུད་དང་དབྱེ་འབྱེད་ལེགས་སྒྲིག་བཅས་བྱས་ནས་རིགས་པས་གཏན་ལ་ཕབ་སྟེ་རང་གི་རྒྱན་ཚང་ཞིང་གཞན་གྱི་བཅུད་འདུས་པའི་བསྟན་བཅོས་ཤིག་མཛད་ན་ནི་ཆེས་ཏུ་ལེགས་ཤིང་རིགས་པ་ཞིག་ཡིན”པས།མེ་ཏོག་མཉམ་བཞད་དང་།མཁས་བརྒྱ་འགྲན་གླེང་གི་དཔྱིད་དཔལ་དེ་དཔྱིད་མགོའི་ནང་ལ་བོད་ཀྱི་ཡུལ་གྲུ་ཀུན་ཏུ་བཞད་པར་གྱུར་ཅིག།

ལོ་མགོ་དཔྱིད་ནས་འཛིན་པའི་ལོ་སར་སླེབས་གྲབས་འདུག བསམ་འཆར་ལྷག་མ་རྣམས་རྗེས་སུ་བརྗེ་རེས་བྱ། ཐུགས་བདེ། སྐུ་བདེ། བཀྲ་ཤིས། ཞལ་དྲོ།

                                    ༡༩༨༤ལོའི་ཟླ་དང་པོའི་ཚེས༢༦ལ།

                                                (༡༩༨༤ལོའི<<སྦྲང་ཆར>>དེབ་གཉིས་པ་ལས་བདམས)

 

 

རྩོམ་ཁུངས།

དཔྱད་མཆན ཡོངས་སུ་གཟིགས།དཔྱད་མཆན།

མིང་མི་འགོད་པར་སྤེལ།